Παρασκευή 19 Απριλίου 2019

Γιατί οι ζώνες ασφαλείας του αυτοκινήτου είναι διαφορετικές από του αεροπλάνου




Το καθιερωμένο κάθισμα της οικονομικής θέσης μιας πτήσης είναι προϊόν επαναστατικού σχεδιασμού, άνεσης και ασφάλειας.

Τι γίνεται όμως με αυτή τη ζώνη; Γιατί δεν μοιάζει στη λειτουργία της με την άλλη ζώνη που ξέρουμε όλοι καλά, αυτή που υπάρχει στα καθίσματα του αυτοκινήτου δηλαδή και κάποιοι συνεχίζουν να θεωρούν διακοσμητική;

Η ζώνη ασφαλείας του αεροπλάνου δένεται όπως ξέρουμε μόνο γύρω από τη μέση. Είναι ουσιαστικά δυο κομμάτια υφάσματος που ασφαλίζουν σε μια μεταλλική αγκράφα στο κέντρο ακριβώς του κορμού μας. Και πόσο διαφορετική είναι από τη ζώνη του αυτοκινήτου, ακόμα και των αγωνιστικών τετράτροχων!

Η ιστορία της ζώνης του αεροπλάνου δεν είναι απλή υπόθεση.

Όταν ρώτησαν, για παράδειγμα, την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας των ΗΠΑ (Federal Aviation Administration) σχετικά, εκείνη αρνήθηκε απλώς να απαντήσει. Το ίδιο έκανε περιέργως και η AmSafe, ο μεγαλύτερος κατασκευαστής ζωνών αεροπλάνου του κόσμου. Αλλά και ειδικοί της ασφάλειας των πτήσεων έχουν αρνηθεί επανειλημμένως να μιλήσουν σε δημοσιογράφους και μια ματιά στο ίντερνετ αποκαλύπτει περισσότερα «όχι» παρά «ναι».

Ίσως την απάντηση την έχει η Amy Fraher, συγγραφέας ενός αποκαλυπτικού βιβλίου για την ασφάλεια των πτήσεων («The Next Crash: How Short-Term Profit Seeking Trumps Airline Safety»), η οποία στο κεφάλαιο για τις ζώνες ασφαλείας των αεροπλάνων παρατηρεί: «Κανείς δεν θέλει να μάθει το κοινό την αλήθεια!».

Ένας σχεδιασμός αλλιώτικος από τους άλλους



Οι ζώνες των καθισμάτων ή ζώνες ασφαλείας, όπως τις λέμε σήμερα, κυκλοφορούν στον κόσμο πολύ πριν τα αεροπλάνα. Στα χρόνια που ακόμα και η ίδια η αυτοκίνηση ήταν στα σπάργανα. Μια από τις πρώτες τέτοιες πατέντες κατοχυρώθηκε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας στις ΗΠΑ το 1885!

Οι κατασκευαστές των πρώτων αυτοκινήτων δεν την ήθελαν καθόλου και έπρεπε να περιμένουμε ως το 1950 για να την εντάξουν οι πρωτοποριακές αυτοκινητοβιομηχανίες στον εξοπλισμό ασφάλειας της καμπίνας (όπως η Volvo και η Saab), και πάλι όμως προαιρετικά.

Η ανθρωπότητα θα έπρεπε να κάνει υπομονή μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1960 για να αρχίσουν οι νομοθέτες να υποχρεώνουν τις αυτοκινητοβιομηχανίες να περιλαμβάνουν τη ζώνη στον βασικό εξοπλισμό και πάλι όμως υπήρχαν φωνές που κραύγαζαν για το άσκοπο του μέτρου.

Όσο γίνονταν όμως αυτά στο έδαφος, στον αέρα επικρατούσε ένας άνεμος σαφώς διαφορετικός. Βλέπετε οι ζώνες του καθίσματος ήταν κοινός τόπος ήδη από τη δεκαετία του 1930 και επικράτησαν κατά κράτος από την επόμενη. Όχι ότι αυτή η ιστορία ήταν γραμμική, καθώς είχαμε κι εδώ πισωγυρίσματα, όπως το 1947, ας πούμε, όταν ο αμερικανός νομοθέτης είπε να κάνει μια πελώρια στροφή στο θέμα.

Γίνονταν εξάλλου ανεξάρτητες έρευνες από τους αεροναυπηγούς που επέμεναν ότι η σφιχτοδεμένη ζώνη μπορούσε να προκαλέσει σοβαρές εσωτερικές βλάβες σε περίπτωση... πρόσκρουσης. Μόνο που αυτά τα τραύματα ωχριούσαν φυσικά σε όσα θα πάθαινες, εξωτερικά και εσωτερικά, αν δεν φορούσες ζώνη και το αεροπλάνο έπεφτε!

Η Αμερική ήταν μια από τις πρώτες χώρες που νομοθέτησε σοβαρά επί της ασφάλειας στον αέρα το 1958, έπειτα από μια σειρά τραγικών δυστυχημάτων. Μια πρωτοβουλία που μέχρι το 1972 είχε ήδη κωδικοποιηθεί σε σώμα νόμων και ισχύει μέχρι και σήμερα, με τις επιβεβλημένες αναθεωρήσεις της φυσικά στα 45 αυτά χρόνια.

Μόνο που ήδη από το 1972 η καθιερωμένη ζώνη του αεροπορικού καθίσματος χαρακτηριζόταν «παλιομοδίτικη». Ήταν ο τρόπος που δένονταν τα δυο κομμάτια και ασφάλιζε η ζώνη, τρόπος παρόμοιος με αυτόν των αυτοκινήτων της εποχής. Μόνο που από τις αρχές της δεκαετίας του 1970, η αυτοκίνηση είχε αντικαταστήσει τις ζώνες της με τις καινούριες ζώνες δύο σημείων και κάποιοι πειραματίζονταν από τότε (οι σουηδοί κατασκευαστές ξανά) με αυτό που θα γινόταν γνωστό και κοινός τόπος σήμερα ως «ζώνες τριών σημείων».

Ζώνες που πιάνουν τη μέση δηλαδή, όπως και του αεροπλάνου, μόνο που ασφαλίζουν και το στέρνο, καθώς περνούν πάνω από τον ώμο μας. Γιατί εξαφανίστηκαν όμως οι «παλιομοδίτικες» ζώνες από τα αυτοκίνητα αλλά όχι τα αεροσκάφη;

Κάτι ολότελα διαφορετικό



Όπως θα περίμενε ίσως κανείς, δεν είναι ένας λόγος, αλλά αρκετοί. Κατά πρώτο, το τμήμα της ζώνης που πιάνει το στέρνο ασφαλίζει πάνω στο πλαίσιο του αυτοκινήτου, ένα πολύ στιβαρό τμήμα της καμπίνας. Αν ξεκινούσε από το κάθισμα και όχι από το σασί, τότε θα έπρεπε να ενδυναμώσουν κατά πολύ τη θέση, κάτι εντελώς ασύμφορο όταν σε νοιάζει το κόστος παραγωγής.

Στο αεροπλάνο δεν υπάρχουν αντίστοιχα σημεία για να δένουν οι ζώνες στην άτρακτο, καθώς μιλάμε για μπόλικες σειρές καθισμάτων. Και τι θα γινόταν με τα καθίσματα των κεντρικών σειρών; Αλλά και τα ίδια τα καθίσματα δεν μπορούν να γίνουν πιο ογκώδη, καθώς κάτι τέτοιο θα αύξανε το συνολικό βάρος της καμπίνας, μια ιδέα που προκαλεί ρίγη ανατριχίλας σε όλους τους αεροναυπηγούς.