Ανοιχτή πληγή για την πόλη της Χαλκίδας είναι εδώ και πάνω από 20 χρόνια η δημοτική αγορά, η οποία καταρρέει και παράλληλα μετατρέπεται σε υγειονομική βόμβα για τους κατοίκους.
Την ίδια στιγμή, οι εκ διαμέτρου διαφορετικές απόψεις που εκφράζονται για την τύχη της φέρνουν για άλλη μια φορά στην επιφάνεια το δίλημμα που συναντά κανείς συχνά σε τέτοιες περιπτώσεις. Πρέπει αυτά τα κτίρια να σωθούν με κάθε τρόπο λόγω της ιστορίας τους ή να γκρεμιστούν επειδή αυτή η ιστορία δεν είναι τόσο σημαντική ώστε να δικαιολογεί τα έξοδα και τη χρονοτριβή; Στην περίπτωση της αγοράς της Χαλκίδας και οι δύο απόψεις φαίνεται να έχουν ισχυρά ερείσματα στην τοπική κοινωνία. ...
Για περισσότερο από έναν αιώνα η δημοτική αγορά της Χαλκίδας υπήρξε σημείο αναφοράς για την πόλη. Ηταν όχι μόνο το μέρος από το οποίο περνούσαν σχεδόν όλοι οι Χαλκιδαίοι για τα καθημερινά ψώνια τους, αλλά και ένας χώρος κοινωνικών ζυμώσεων. Σήμερα, μία δεκαετία από το οριστικό κλείσιμό της, παραμένει το πιο σημαντικό θέμα συζήτησης. Για τους κατοίκους, τη δημοτική αρχή και τις κοινωνικές οργανώσεις της πόλης αυτός ο χώρος των τεσσάρων στρεμμάτων είναι «ο ελέφαντας στο δωμάτιο», ένα τεράστιο πρόβλημα που το βλέπουν όλοι αλλά δεν το λύνει κανένας.
Αυτό στο οποίο συμφωνούν όλοι είναι ότι η εικόνα της αγοράς και οι συνέπειες από την εγκατάλειψή της δεν μπορούν να γίνουν χειρότερες. Οι σκελετοί των κτιρίων στέκουν όρθιοι σαν από θαύμα, ενώ τμήματα της οροφής έχουν ήδη καταρρεύσει. Επιπλέον, τα ερείπια της αγοράς έχουν μετατραπεί σε καταφύγιο αστέγων και κέντρο παράνομης διακίνησης ναρκωτικών. Οι κάτοικοι που ζουν στην πυκνοκατοικημένη περιοχή της πόλης, γύρω από την αγορά, λένε ότι δεν αισθάνονται ασφαλείς και συμπληρώνουν ότι οι συνθήκες υγιεινής έχουν επιδεινωθεί.
«Σε καθημερινή βάση βρίσκουμε ποντίκια στα σπίτια μας, τα οποία έρχονται από τα υπόγεια της αγοράς. Επιπλέον, οι άστεγοι που βρίσκουν καταφύγιο σε αυτή καίνε ακατάλληλα ξύλα για να ζεσταθούν και η ατμόσφαιρα γίνεται αποπνικτική», λένε κάτοικοι της πόλης.
Ο δήμαρχος της Χαλκίδας Χρήστος Παγώνης είναι υπέρ της κατεδάφισης και της κατασκευής μίας νέας αγοράς. «Τα κτίρια έχουν υποστεί τεράστιες καταστροφές. Χρειάζονται εκατομμύρια για να αποκατασταθούν και δεν είναι βέβαιο ότι αυτό είναι δυνατό. Εχω την άποψη, και σε αυτό συμφωνούν μαζί μου πολλοί αρχιτέκτονες, ότι η ιστορική αξία των κτιρίων δεν είναι τόσο σημαντική ώστε να επιβάλλει την αποκατάστασή τους. Επιπλέον, το πρόβλημα στη δημόσια ασφάλεια και υγεία είναι πολύ σημαντικό ώστε να πιστεύω ότι χρειάζεται να φτιάξουμε μία νέα, σύγχρονη αγορά», λέει.
Από την πλευρά τους, τα μέλη της Πρωτοβουλίας για τη Διάσωση της Αγοράς και της ΜΚΟ Monumenta επισημαίνουν ότι τα κτίρια αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο της ιστορίας της πόλης και πρέπει να διατηρηθούν. «Το ένα κτίριο που είναι κατασκευασμένο σε σχήμα Π δημιουργήθηκε τη δεκαετία του 1880. Το δεύτερο κτίσμα, του αρχιτέκτονα Σόλωνα Κυδωνιάτη, ολοκληρώθηκε το 1935 και είναι ένα από τα πρώτα κτίρια των αρχών του μοντέρνου κινήματος σε όλη την Ελλάδα.
Πρόκειται για ένα κτίριο με μεγάλη ιστορική και καλλιτεχνική αξία, το οποίο μπορεί να αποκατασταθεί όπως προκύπτει και από τις μελέτες της Σχολής Αρχιτεκτόνων του Πολυτεχνείου. Επιπλέον, για τους πολίτες η αγορά είναι μέρος της μνήμης και των βιωμάτων τους και θέλουν να τη δουν να διατηρείται», λέει το μέλος της Πρωτοβουλίας και αρχιτέκτονας Βαγγέλης Αγγέλου.
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
Η εγκατάλειψη της περιοχής και το γαϊτανάκι αποφάσεων
Η Οδύσσεια της δημοτικής αγοράς της Χαλκίδας ξεκίνησε το 1990, σε μία περίοδο στην οποία οι περισσότεροι έμποροι την είχαν ήδη εγκαταλείψει.
Τη χρονιά εκείνη το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων είχε γνωμοδοτήσει υπέρ του μη χαρακτηρισμού της αγοράς ως συγκροτήματος που χρήζει ειδικής προστασίας.
Στα χρόνια που ακολούθησαν, η αγορά παρήκμασε ακόμα περισσότερο και το 2005 έκλεισε οριστικά. Εναν χρόνο αργότερα, το ΚΣΝΜ γνωμοδότησε θετικά υπέρ του χαρακτηρισμού της ως διατηρητέο μνημείο, παρά τις αντιρρήσεις της τότε δημοτικής αρχής της πόλης.
Παρά το γεγονός ότι ύστερα από τον χαρακτηρισμό της εκπονήθηκαν μελέτες για την αποκατάσταση της αγοράς, καμία δεν υλοποιήθηκε και ο χώρος συνέχιζε να παρακμάζει με γοργούς ρυθμούς.
Το ΣτΕ
Το 2013, και για τυπικούς λόγους, το Συμβούλιο της Επικρατείας αποχαρακτήρισε την αγορά έπειτα από προσφυγή της δημοτικής αρχής. Η -μέχρι στιγμής- τελευταία σελίδα γράφτηκε τον περασμένο Μάρτιο, όταν σε κοινή συνεδρίασή τους το ΚΣΝΜ και το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο γνωμοδότησαν με οριακή πλειοψηφία υπέρ του επαναχαρακτηρισμού της αγοράς.
Η απόφαση, πάντως, δεν έχει υπογραφεί ακόμα από τον υπουργό Πολιτισμού, παρά το γεγονός ότι έχουν περάσει ήδη εννέα μήνες. Σε όλο αυτό το «γαϊτανάκι» των αντικρουόμενων αποφάσεων, κάθε πλευρά αποδίδει «πολιτικές σκοπιμότητες» και πιέσεις που οδήγησαν στη λήψη τους.
http://www.ethnos.gr