Γράφει ο Μάρκος Σμυρνάκης
Ορισμός του εκφοβισμού
Bullying ή στα ωραία μας... Ελληνικά εκφοβισμός, αποτελούν έναν όρο που επαναλαμβάνεται συνεχώς σ' όλες τις συζητήσεις, στις παρέες και αναδιατυπώνεται συνεχώς στα ΜΜΕ. Ποιος είναι όμως ο ορισμός του? Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα αντιμετώπισης και πρόληψης του εκφοβισμού, ως ορισμός δίνεται, μια επιθετική, σκόπιμη πράξη ή συμπεριφορά που εκδηλώνεται από ένα άτομο ή ομάδα ατόμων επαναλαμβανόμενα. Έχει διάρκεια στο χρόνο και απευθύνεται σε ένα άτομο (θύμα) που δεν μπορεί να υπερασπιστεί εύκολα τον εαυτό του.
Ο ορισμός αυτός υπογραμμίζει τη σκοπιμότητα του εκφραστή της βίαιης συμπεριφοράς και την πρόκληση φυσικής ήψυχολογικής βλάβης στα θύματα. Επιπλέον, η διαφορά του εκφοβισμού με τις συνηθισμένες διαμάχες μεταξύ των παιδιώνείναι ότι σε αυτή τη μορφή η βία επαναλαμβάνεται συνεχώς και ότι υπάρχει ανισορροπία ισχύος μεταξύ του θύτη και τουθύματος, με την επιβεβαίωση της κυριαρχίας του θύτη πάνω στο θύμα (ως προς την ηλικία, τη φυσική δύναμη κ.λπ.).
Μορφές Εκφοβισμού
Οι Sharp και Smith (1994), ανάλογα με τον τύπο και την ένταση της επιθετικής συμπεριφοράς, επισημαίνουν τις ακόλουθες μορφές εκφοβισμού:
· Φυσικός εκφοβισμός χειρονομίες, σπρώξιμο, επίδειξη φυσικής δύναμης),
· Λεκτικός εκφοβισμός (τραυματισμός, εκβιασμός, ταπείνωση, καταπίεση, προσβολή, βρίσιμο),
· Έμμεσος εκφοβισμός (κοινωνική χειραγώγηση που αφορά στη χρησιμοποίηση των άλλων ως μέσα αντί για την άμεση επίθεση στο θύμα, για παράδειγμα, ενοχλητικά και επιθετικά σχόλια, συστηματική εξαίρεση ενός ατόμου από τις δραστηριότητες μιας ομάδας κ.λπ.).
Ο φυσικός και ο λεκτικός εκφοβισμός μπορούν να θεωρηθούν ως άμεσες μορφές, καθώς εμπεριέχουν την κατά πρόσωπο επαφή του θύτη με το θύμα
Με "πατέρα" του τον Εκφοβισμό και "μητέρα" του την εξάπλωση των κοινωνικών δικτύων στο ευρύ κοινό, το 2008 γεννήθηκε (σύμφωνα επίσης με το Smith) ο κυβερνοεκφοβισμός. Ως ορισμός του διαφέρει από το παραδοσιακό ως προς τον τρόπο άσκησης του, καθώς και στο μέγεθος των ακούσιων ή εκούσιων μαρτύρων (οπού σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να μη γνωρίζουν καν το θύμα). Συγκεκριμένα είναι: 'Μια επιθετική, σκόπιμη πράξη που εκδηλώνεται από μια ομάδα ατόμων ή ένα άτομο με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων επαφής, που είναι επαναλαμβανόμενη, έχει διάρκεια στο χρόνο και απευθύνεται σε ένα θύμα που δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του. Ο θύτης του κυβερνοεκφοβισμού μπορεί να δρα ανώνυμα και να διασπείρει τις προσβολές μέσω διαδικτύου, το οποίο του παρέχει τη δυνατότητα να τις διαδώσει σε ανεξέλεγκτο αριθμό ατόμων.
Κατά τη διάρκεια του Εκφοβισμού - Bullying
Το Bullying με τις διαστάσεις που έχει πάρει είναι δύσκολο ν' αντιμετωπιστεί, παρ' όλα αυτά το καλύτερο όπλο μας ενάντια του είναι ή πρόληψη. Για να μπορέσουμε να οραματιστούμε το τερματισμό του, θα πρέπει να στοχεύσουμε σε μια δέσμευση δημιουργίας ενός υγιούς περιβάλλοντος όπου τα παιδιά μπορούν να αναπτυχθούν, κοινωνικά και εκπαιδευτικά, χωρίς να φοβούνται. Πάρτε τα μέτρα σας ως κηδεμόνας. Ενημερωθείτε σωστά για το θέμα και έπειτα μάθετε στο παιδί σας πως να χειρίζεται το bullying. Η υλοποίηση μικρών ρόλων σε προστατευμένο χώρο (όπως το σπίτι σας) αποτελεί μάθημα SOS. Υποκριθείτε σενάρια ως θύμα για να δει ποια θα ήταν η δική σας προσέγγιση.
Ωστόσο κατά την εξάλειψη του προβλήματος, επιστημονική στήριξη χρειάζονται οι γονείς των θυτών αφού στις περισσότερες περιπτώσεις οι ίδιοι προκαλούν βλάβες στα παιδία τους. Τα παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση, αποκτούν δύναμη εκφοβίζοντας άλλους για να νιώθουν οι ίδιοι καλύτερα. Επίσης άλλος ένας λόγος που οδηγεί θύτες στη χρήση εκφοβισμού είναι το ποσό δημοφιλής είναι ο ίδιος ο θύτης. Αποτέλεσμα αυτού η χρήση εκφοβισμού για να συνεχίσει να είναι δημοφιλής και να αποκτήσει "εξουσία".
Οι καθηγητές
Από τη πλευρά το δασκάλων χρειάζεται προσοχή ως προ του τρόπο παρατήρησης των νέων, γιατι αυτά τα φαινόμενα εκδηλώνονται κυρίως σε χώρους όπου δεν υπάρχει επίβλεψη (τουαλέτες, νεκροί χώροι στην αυλή κλπ). Έπειτα χρειάζεται άμεσος και σωστός χειρισμός ως προς την αντιμετώπιση του. Δηλαδή διακοπή, καταγραφή, και ενημέρωση της διοίκησης για το περιστατικό. Ενώ τέλος από τη διοίκηση θα πρέπει να γίνει ενημέρωση στους γονείς των πρωταγωνιστών.
Γονείς Θυμάτων
Παρατηρήστε τα σημάδια γιατί δύσκολα θα σας το εκμυστηρευτούν τα παιδιά. Σημάδια ανεξαρτήτου ηλικίας μπορεί να είναι:
· Σκισμένα ρούχα,
· Δισταγμός να πάει σχολείο,
· Εφιάλτες,
· Κλάμα,
· ενδείξεις κατάθλιψης και άγχους.
· Αλλαγή συμπεριφοράς
· Χαμηλή αυτοεκτίμηση - αυτοπεποίθηση
Αν παρατηρήσουμε πρόβλημα, τότε πρέπει να το διερευνήσουμε για να βρούμε τη ρίζα του. Μιλήστε μαζί του ανοιχτά για να καταλάβετε τι συμβαίνει στο σχολείο και τι χρειάζεται να κάνετε για να ξεκαθαρίσετε το πεδίο, ο καθησυχασμός "θα περάσει" ή "δεν πειράζει" είναι λανθασμένη κίνηση που θα επιφέρει σε λάθος αποτελέσματα. Δυστυχώς η καταπολέμηση του είναι χρονοβόρα και ανάλογη με το μέγεθος που εντοπίζεται. Οπότε μέχρι να γίνει κάτι από τη διοίκηση του σχολείου και αφού έχει ξεκινήσει η διαδικασία έρευνας εκεί, καθοδηγήστε το παιδί σας πως να χειρίζεται το bullying. Μη το αφήσετε να νιώθει ηττημένο και κατατροπωμένο. Μη το αφήσετε να νομίζει ότι είναι μόνο. Στη συνέχεια βασιστείτε στο πρόβλημα που έχετε εντοπίσει και παίξτε σενάρια στο σπίτι. Δείξτε του πως να αγνοεί ένα παιδί που εκφοβίζει ή αναπτύσσει συμπεριφορά που αντιγράφει το bullying.
Προστατέψτε το με όρια και τρόπους χρήσης κατά την περιήγηση του στο διαδίκτυο. Ενημερωθείτε πρώτα εσείς και μετά δείξτε στο παιδί σας πως να χρησιμοποιεί τα social media. Κάντε φίλο το παιδί σας, αποκτήστε τους κωδικού του πρόσβασης και βέβαια φροντίστε ο υπολογιστής να βρίσκεται σε ελεγχόμενο χώρο (σαλόνι, όχι δωμάτιο), οπού θα μπορεί να επιβλέπεται ανα πάσα στιγμή. Όσο για το κινητό του σκεφτείτε πολύ καλά αν θα πρέπει να έχει κάμερα η όχι, καθώς και η χρήση του να γίνεται ορατά, δηλαδή να μη κλείνεται στο δωμάτιο του και να το χρησιμοποιεί με τις ώρες.
Γονείς θυτών
Εδώ ξεκινάει το πρόβλημα. Εδώ βρίσκεται η ρίζα. Είναι πολύ δύσκολο από τη πλευρά του κηδεμόνα να γίνει κατανοητό, αφού τα παιδιά διαμορφώνονται από τη συμπεριφορά των γωνιών τους. Κατά συνέπεια εκεί υπογραμμίζεται το πρόβλημα. Όταν τα παιδιά εκτίθενται σε μία επιθετική συμπεριφορά ή σε ένα πολύ αυστηρό περιβάλλον στο σπίτι, είναι πιθανό να προχωρήσουν σε bullying στο σχολείο. Ωστόσο ως γονέας Θύτη, μπορείτε να στηρίξετε έστω και καθυστερημένα το παιδί σας. Αν δεν έχετε τον τρόπο επικεινωνείστε και συμβουλευτείτε ειδικούς. Η στάση σας θα πρέπει να βαδίζει στο δρόμο της πειθαρχίας και της εκπαίδευσης του παιδιού σας. Τονίστε του πόσο επικίνδυνο είναι αυτό που κάνει. Θυμίστε του ότι έχει ψυχικές και νομικές συνέπειες.
Τα παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση, αποκτούν δύναμη εκφοβίζοντας άλλους για να νιώθουν οι ίδιοι καλύτερα. Επίσης άλλος ένας λόγος που οδηγεί θύτες στη χρήση εκφοβισμού είναι το ποσό δημοφιλής είναι ο ίδιος ο θύτης. Αποτέλεσμα αυτού η χρήση εκφοβισμού για να συνεχίσει να είναι δημοφιλής και να αποκτήσει "εξουσία".
Μιλήστε!
Δεν είστε μόνοι!
1056 ΓΡΑΜΜΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ
«Γραμμή στήριξης παιδιών και εφήβων 116 111»
