Στους δήμους μεταφέρεται η ευθύνη για τη διαχείριση απορριμμάτων, όπως τόνισε ο αναπληρωτής υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιάννης Τσιρώνης κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του νέου Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) που έχει τεθεί σε διαβούλευση.
Στο πλαίσιο αυτό, όπως είπε ο κ. Τσιρώνης, και προκειμένου να εναρμονιστούν τα Περιφερειακά Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) με το νέο Εθνικό Σχέδιο «επανεξετάζονται και αναστέλλονται όλοι οι διαγωνισμοί ΣΔΙΤ» για τα απορρίμματα που βρίσκονται σε εξέλιξη σε όλη τη χώρα....
Σύμφωνα με τον αναπληρωτή υπουργό οι α΄ βάθμιοι ΟΤΑ αναλαμβάνουν την εκπόνηση τοπικών δημοτικών σχεδίων διαχείρισης των αποβλήτων στα όρια κάθε δήμου, δίνοντας έμφαση στη διαλογή από την πηγή των ανακυκλώσιμων υλικών.
Συγκεκριμένα, στόχος είναι τα κατά κεφαλή παραγόμενα απόβλητα να έχουν μειωθεί δραστικά έως το 2020. Αυτό θα επιτευχθεί με την επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση (με χωριστή συλλογή ανακυκλώσιμων-βιοαποβλήτων) κατά 50% των αστικών απορριμμάτων (ΑΣΑ). Όταν θα έχουν εξαντληθεί τα περιθώρια κάθε άλλου είδους ανάκτησης, συμπληρωματική μορφή διαχείρισης θα αποτελεί η ανάκτηση ενέργειας από απόβλητα. Η υγειονομική ταφή απορριμμάτων θα αποτελεί την τελευταία επιλογή και θα περιοριστεί σε λιγότερο από το 30% του συνόλου των αστικών απορριμμάτων.
Σύμφωνα με τις δηλώσεις του αναπληρωτή υπουργού το εν λόγω σχέδιο δημιουργεί τις κατάλληλες προϋποθέσεις για 16.000 νέες θέσεις εργασίας τα επόμενα πέντε χρόνια και ετήσιος τζίρος 1,5 δισ. ευρώ, ενώ εκτιμάται ότι από την πώληση ανακυκλώσιμων υλικών θα προκύψουν έσοδα έως 200 εκατ. ευρώ ετησίως.
Στο πλαίσιο αυτό οι δήμοι αναλαμβάνουν πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαχείριση όλου του κύκλου επεξεργασίας και αξιοποίησης των απορριμμάτων, σε συνεργασία και με κοινωνικές επιχειρήσεις που συγκροτούνται για παράδειγμα από ομάδες ανέργων οι οποίες μπορούν να υπογράφουν προγραμματική σύμβαση με το δήμο για την προώθηση της ανακύκλωσης.
Στην παρουσίαση του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) συμμετείχαν εκ μέρους του υπουργείου Εσωτερικών ο γενικός γραμματέας Κώστας Πουλάκης και ο γενικός γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων Ευάγγελος Καπετάνιος, καθώς επίσης και η διευθύντρια της δ/νσης Βιοποικιλότητας, Εδάφους και Διαχείρισης Αποβλήτων του ΥΠΑΠΕΝ Ρεβέκκα Μπατμάνογλου.
Κομβικός ο ρόλος των δήμων
Ο κ. Τσιρώνης χαρακτήρισε κομβικής σημασίας το ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Όπως είπε «το κύτταρο του νέου σχεδιασμού είναι ο δήμος και φορέας του νέου σχεδιασμού είναι ο δημότης». Συγχρόνως, πρόσθεσε, οι δήμοι θα έχουν ελευθερία κινήσεων στην επιλογή μεθόδων ανακύκλωσης και διαλογής στην πηγή. Όπως είπε, κύρια εργαλεία των δήμων θα είναι «η ποικιλότητα και η ευελιξία. Δεν ερχόμαστε να βάλουμε σε καλούπια τις τοπικές κοινωνίες. Δεν θα πούμε στον κάθε δήμο, με ποιόν θα πάει και με ποιόν θα συμπράξει».
Στο διαχρονικό πρόβλημα της ανεξέλεγκτης διαχείρισης των αποβλήτων, αναφέρθηκε ο κ. Πουλάκης υπενθυμίζοντας ότι από τις 2 Ιουνίου -σύμφωνα με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου- θα καταβάλλονται ανά εξάμηνο 80.000 ευρώ για κάθε ΧΑΔΑ που εξακολουθεί να λειτουργεί και 40.000 ευρώ για κάθε ανενεργό ΧΑΔΑ που δεν έχει αποκατασταθεί περιβαλλοντικά. «Θα προσπαθήσουμε να αποκαταστήσουμε τους ΧΑΔΑ ώστε να μπουν σε ένα άλλο μοντέλο. Είμαστε αποφασισμένοι να συγκρουστούμε με ισχυρά συμφέροντα» κατέληξε ο κ. Πουλάκης.
Στην οικονομική κρίση που άλλαξε τη σύσταση και την ποσότητα σκουπιδιών, αναφέρθηκε ο κ. Καπετάνιος. «Το επίπεδο ζωής άλλαξε. ‘Άλλαξε η ποιότητα και η ποσότητα των απορριμμάτων. Έχουμε μικρότερο οργανικό κλάσμα, κυρίως στην περιφέρεια, διότι ταΐζουν τα οικόσιτα. Θα πρέπει να δοθούν λύσεις μέσα από τα κύτταρα της Δημοκρατίας που είναι οι δήμοι με τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών. Εννοείται ότι στο μεταξύ θα κάνουμε ανακύκλωση» σημείωσε.
Οι άξονες πολιτικής του νέου ΕΣΔΑ
Σύμφωνα με τον κ. Τσιρώνη στο νέο ΕΣΔΑ συμπυκνώνεται μια ριζικά διαφορετική πολιτική αντίληψη όσον αφορά στη διαχείριση αποβλήτων.
Υιοθετείται ένα σύγχρονο και φιλικό προς το Περιβάλλον μοντέλο με κύριους άξονες την αποκέντρωση των δραστηριοτήτων σε δημοτικό επίπεδο, την αναβάθμιση του ρόλου των δήμων στη διαχείριση αποβλήτων και την ανακύκλωση, τη μικρή κλίμακα των μονάδων επεξεργασίας, την ενθάρρυνση της κοινωνικής συμμετοχής, την προωθημένη και φιλόδοξη στοχοθεσία των ανώτερων μορφών διαχείριση και κυρίως το δημόσιο χαρακτήρα της διαχείρισης.
Στο πλαίσιο αυτό οι άξονες πολιτικής είναι οι εξής:
Κατοχύρωση του δημόσιου χαρακτήρα της διαχείρισης στερεών αποβλήτων με στόχο την προστασία της Δημόσιας Υγείας και του Περιβάλλοντος, στο πλαίσιο μιας πολιτικής βιώσιμης ανάπτυξης προς όφελος του κοινωνικού συνόλου, με όρους αειφορίας
Ύπαρξη ολοκληρωμένου σχεδιασμού για το σύνολο των ρευμάτων αποβλήτων της Επικράτειας σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, λαμβάνοντας υπόψη τα μέτρα και τις δράσεις του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου Πρόληψης Αποβλήτων. Στόχος είναι η επίτευξη συμβατότητας των σχεδιασμών διαχείρισης αποβλήτων με το εθνικό και περιφερειακό χωροταξικό πλαίσιο και η ειδική αντιμετώπιση της διαχείρισης των αποβλήτων των απομακρυσμένων ορεινών και νησιωτικών περιοχών
Διασφάλιση της υψηλής προστασίας του Περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας, με επίτευξη της αυτάρκειας της χώρας σε κατάλληλα και επαρκή δίκτυα και υποδομές συλλογής, ανάκτησης και διάθεσης των αποβλήτων, με ολοκληρωμένη καταγραφή παραγωγής και ενίσχυση ελέγχων σε όλο το πλέγμα διαχείρισης.
Αξιοποίηση των πόρων προς όφελος της κοινωνίας και με κοινωνικά δίκαιο τρόπο, με κατά προτεραιότητα προώθηση της προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση και της ανακύκλωσης με διαλογή στην πηγή ανακυκλώσιμων και βιοαποβλήτων και ενίσχυση της εφαρμογής της διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού στη διαχείριση αποβλήτων προς υποστήριξη του σχεδιασμού και της παραγωγής αγαθών, τα οποία λαμβάνουν πλήρως υπόψη και διευκολύνουν την αποτελεσματική χρησιμοποίηση των πόρων καθ’ όλο τον κύκλο ζωής τους.
Αναβάθμιση των δημόσιων και δημοτικών υπηρεσιών διαχείρισης αποβλήτων προς τους πολίτες και τους παραγωγούς αποβλήτων , ευαισθητοποίηση και ενθάρρυνση της ενεργού συμμετοχής των πολιτών μέσω εκτενούς διαβούλευσης και μέσω συμμετοχής στις δράσεις διαχείρισης μικρής κλίμακας και κοντά στην παραγωγή των αποβλήτων.
Εξορθολογισμός κόστους υπηρεσιών διαχείρισης αποβλήτων και προώθηση οικονομικά βιώσιμων και περιβαλλοντικά αποδεκτών επενδύσεων στον τομέα των αποβλήτων , καθώς και της υποστήριξης περιβαλλοντικά φιλικών τεχνολογιών και της καινοτομίας, με τη μέγιστη δυνατή αξιοποίηση πόρων από διαθέσιμη δημόσια χρηματοδότηση, κοινωνικό έλεγχο και με το ελάχιστο κόστος για τους πολίτες.
Έντονη αντίδραση Τατούλη
Η ανακοίνωση από πλευράς του κ. Τσιρώνη του νέου ΕΣΔΑ προκάλεσε την έντονη αντίδραση του περιφερειάρχη Πελοποννήσου Πέτρου Τατούλη ο οποίος ζήτησε από τον πρωθυπουργό να θέσει τέρμα στις έκνομες ενέργειες του αναπληρωτή υπουργού. Υπενθυμίζεται ότι ο διαγωνισμός για την διαχείριση απορριμμάτων στην Πελοπόννησο βρίσκεται στο τελικό στάδιο.
