Το γνωστό σε όλους μας "Μαρτάκι" ή "Μάρτης", πρόκειται για το απλό, λιτό κι απέριττο βραχιόλι, που αποτελείται από μια λευκή και μια κόκκινη κλωστή που είτε έχουν στριφτεί μεταξύ τους, είτε έχουν γίνει πλεξίδα, και το φοράμε στον καρπό του χεριού μας από την 1η Μαρτίου.
Βάσει της λαϊκής παράδοσης, ο «Μάρτης» φοριέται κυρίως από τα παιδιά προκειμένου να τα προστατεύει από τον πρώτο ήλιο της Άνοιξης, για να μην καούν.
Το βραχιόλι αυτό, βάσει του εθίμου, φτιάχνεται την τελευταία ημέρα του Φεβρουαρίου και φοριέται είτε σαν δαχτυλίδι στα δάχτυλα, είτε στον καρπό του χεριού σαν βραχιόλι.
Παλιά συνήθιζαν να το φορούν και στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού, για να μην σκοντάφτει ο κάτοχός του.
Σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας, μάλιστα, κρεμούσαν την κλωστή όλη τη νύχτα στα κλαδιά μιας τριανταφυλλιάς για να χαρίσουν ανθοφορία, ενώ σε άλλες περιοχές την έβαζαν γύρω από τις στάμνες για να προστατέψουν το νερό από τον ήλιο και να το διατηρήσουν κρύο.
Αλλού το φορούσαν μέχρι να φανούν τα πρώτα χελιδόνια, οπότε και το άφηναν πάνω σε τριανταφυλλιές, ώστε να τον πάρουν τα πτηνά για να χτίσουν τη φωλιά τους. Σε άλλα μέρη της χώρας μας το φορούν ως την Ανάσταση, οπότε και το δένουν στις λαμπάδες της Ανάστασης για να καεί μαζί του.
Οι καταβολές του θεωρείται ότι προέρχονται από την Αρχαία Ελλάδα, και συγκεκριμένα από τα Ελευσίνια Μυστήρια, επειδή οι μύστες των Ελευσίνιων Μυστηρίων συνήθιζαν να δένουν μια κλωστή, την «Κρόκη», στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι.
Η κόκκινη κλωστή συμβολίζει τη χαρά και η λευκή την αγνότητα.
Φοριέται από την 1η Μαρτίου έως και τις 31.
Σε ορισμένες περιοχές θεωρείται ιερό από τη λαϊκή παράδοση κι έτσι δεν ήταν σωστό να πεταχτεί.Βάσει αυτής της λογικής το φορούσαν μέχρι το Πάσχα, και το έδεναν στην Αναστάσιμη λαμπάδα για να καεί. Σε άλλα μέρη έκαιγαν το βραχιολάκι στις φωτιές που άναβαν για το κάψιμο του Ιούδα.
Η πιο δημοφιλής αντίληψη θέλει το "Μαρτάκι" να φοριέται μέχρι να εμφανιστούν τα πρώτα χελιδόνια.
Ο Μάρτης μήνας πήρε το όνομα του από το λατινικό όνομα του θεού Άρη (Mars = Άρης).
Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο Θεός – Ήλιος μεταμορφώθηκε σε νεαρό άνδρα και κατέβηκε στη Γη, για να πάρει μέρος σε μία γιορτή. Τον απήγαγε, όμως, ένας δράκος, με αποτέλεσμα να χαθεί και να βυθιστεί ο κόσμος στο σκοτάδι.
Μία ημέρα ένας νεαρός, μαζί με τους συντρόφους του, σκότωσε το δράκο και απελευθέρωσε τον Ήλιο, φέροντας την άνοιξη. Ο νεαρός έχασε τη ζωή του και το αίμα του -λέει ο μύθος- έβαψε κόκκινο το χιόνι. Από τότε, συνηθίζεται την 1η του Μάρτη όλοι οι νεαροί να πλέκουν το «Μαρτισόρ», με κόκκινη κλωστή που συμβολίζει το αίμα του νεαρού άνδρα και την αγάπη προς τη θυσία και άσπρη που συμβολίζει την αγνότητα.
Ο μήνας Μάρτιος, βάσει της λαϊκής μας παράδοσης, έχει τα εξής παρατσούκλια: Ανοιξιάτης, Γδάρτης, Παλουκοκάφτης, Κλαψομάρτης, Πεντάγνωμος, Βαγγελιώτης, Φυτευτής, κ.ά.
Πηγή: e-evros
