Ηταν ήδη γνωστό από καιρό οτι οι άνθρωποι που ζουν σε χώρες της Μεσογείου (χαρακτηριστικά στην Κρήτη, την Νότιο Ιταλία, την Βόρειο Αφρική) και που η διατροφή τους βασίζεται στο ελαιόλαδο και μεγάλες ποσότητες λαχανικών και φρούτων παρουσιάζουν πολύ σπανιότερα στεφανιαία νόσο από ότι άνθρωποι που ζουν στη Βόρεια Ευρώπη και την Αμερική όπου η διατροφή τους περιλαμβάνει περισσότερα ζωϊκά λίπη. Πολλές συζητήσεις γίνονται διεθνώς για τις επιδράσεις της Μεσογειακής Δίαιτας. Κυρίως γιατί θεωρείται οτι δρά ευεργετικά έναντι καρδιακών παθήσεων, όπως η στεφανιαία νόσος. Στο συμπέρασμα μάλιστα αυτό οδηγήθηκαν αρχικά ξένοι ερευνητές από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και όχι από τις χώρες της Μεσογείου, όπως θα περίμενε ίσως κανείς... Ας δούμε όμως αναλυτικότερα:
* τι είναι η Μεσογειακή Δίαιτα
* ποιά είναι τα χαρακτηριστικά της και
* τι μπορεί να περιμένει κανείς από αυτή
Τον Ιανουάριο του 1993 η Σχολή Δημόσιας Υγείας του Harvard University. εκπόνησε επιδημιολογική μελέτη για να εξηγήσει τα πολύ χαμηλότερα ποσοστά καρδιακών νοσημάτων (ειδικότερα της στεφανιαίας νόσου) σε χώρες της Μεσογείου σπό αυτά στην Αμερική. Οι μελέτες αφορούσαν τον πληθυσμό της Κρήτης, της Νότιας Ιταλίας και της Βόρειας Αφρικής και οδήγησαν στη συσχέτιση των σχετικά χαμηλών ποσοστών στεφανιαίας νόσου με τη δίαιτα των πληθυσμών της Μεσογείου. Αν και πιο πριν (από το 1960) είχαν γίνει παρόμοιες μελέτες, στην περίπτωση αυτή έγινε δυνατή η αποτύπωση των συμπερασμάτων στην Πυραμίδα της Μεσογειακής Διατροφής. Αυτή η δίαιτα είναι η λεγόμενη Μεσογειακή Δίαιτα. Τα χαρακτηριστικά της είναι:
Αφθονία τροφών φ υ τ ι κ ή ς προέλευσης, όπως φρούτα, λαχανικά, πατάτες, δημητριακά και όσπρια. Λ ά δ ι ε λ ι ά ς ως βασικό έλαιο, που αντικαθιστά όλα τα άλλα λίπη και έλαια όπως βούτυρο, μαργαρίνη κ.τλ.. Καθημερινή λήψη μικρών ποσοτήτων γαλακτοκομικών προϊόντων, όπως το τυρί και το γιαούρτι. Κατανάλωση ψ α ρ ι ο ύ και πουλερικών σε εβδομαδιαία βάση (όχι καθημερινή). Αυγά το πολύ μέχρι 4 την εβδομάδα (να σημειωθεί οτι στον αριθμό αυτόν περιλαμβάνονται αυτά που χρησιμοποιήθηκαν στο μαγείρεμα).Κατανάλωση ζάχαρης (που υπάρχει βέβαια στα γλυκά) σε εβδομαδιαία βάση (όχι καθημερινή). "Κόκκινο" κρέας (μοσχάρι, χοιρινό κτλ) μόνο λίγες φορές το μήνα. Φυσική δραστηριότητα (περπάτημα, κίνηση γενικότερα) στο επίπεδο που συντηρεί την αίσθηση καθημερινής υγείας και ευεξίας. Λογική κατανάλωση κρασιού (συνήθως με τα γεύματα 1-2 ποτηράκια του κρασιού).
Τα βασικά της χαρακτηριστικά απεικονίζονται σχηματικά με την αντίστοιχη Διατροφική Πυραμίδα. Πρόκειται για μια γραφική αναπαράσταση των ποσοτήτων των διαφόρων συστατικών της δίαιτας με τη μορφή πυραμίδας.
Παρατηρήσεις
Παρατηρεί κανείς πόσο μικρές ποσότητες "κόκκινου" κρέατος περιλαμβάνονται (κορυφή της πυραμίδας), σε αντίθεση με τις μεγάλες ποσότητες δημητριακών, λαχανικών και φρούτων (βάση της πυραμίδας).
Σε μετρήσεις που έγιναν στο αίμα ατόμων που ακολουθούν τη Μεσογειακή Δίαιτα βρέθηκαν οι εξής διαφορές:
1. Αυξημένες ποσότητες αντιοξειδωτικών παραγόντων (βιταμίνες Ε και C)
2. Αυξημένες ποσότητες ωμέγα-3 λιπαρών οξέων (κυρίως α-λινολενικό οξύ) και ελαττωμένες ποσότητες ωμέγα-6.
Αυτές οι διαφορές θεωρήθηκε οτι σχετίζονται με το προστατευτικό αποτέλεσμα. Είναι αξιοσημείωτο οτι δεν υπάρχουν σαφείς διαφορές στην αρτηριακή πίεση και τα επίπεδα χοληστερόλης.
Γάλλοι ερευνητές θεωρούν οτι η Μεσογειακή Δίαιτα εκτός από τα ευεργετικά της αποτελέσματα έναντι της στεφανιαίας νόσου, μπορεί να δράσει ανάλογα και έναντι του καρκίνου.
Στη χώρα μας διακρίνει κανείς την τάση να υιοθετούμε ξένα πρότυπα ζωής και φυσικά οι διατροφικές μας συνήθειες δεν θα αποτελούσαν εξαίρεση. Ωστόσο θα πρέπει να επανεξετάσουμε μερικές από τις ξενόφερτες διατροφικές μας συνήθειες που σχετίζονται με την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων κρέατος και λιπαρών γευμάτων, μιας και θεωρούνται βασικοί παράγοντες για την αυξηση της χοληστερίνης, τις καρδιοπάθειες κλπ.
