Το Μεταβολικό Σύνδρομο αποτελεί μία «κρυφή» ασθένεια η οποία αναπτύσσεται στο σώμα σταδιακά μέσα στο πέρας των δεκαετιών. Ακόμα και εάν σήμερα συγκεντρώνετε μόνο έναν από τους παράγοντες κινδύνου ζητήστε από το γιατρό σας ή τον διαιτολόγο να σας ενημερώσει για το πως μπορείτε άμεσα να προλάβετε την εμφάνιση της νόσου και να χαρίσετε στο εαυτό σας υψηλή ποιότητα ζωής για τα επόμενα χρόνια.
Αγγίζει 1 στους 4 ενήλικες, αλλά και 1 στους 10 εφήβους, και παρότι πολλοί έχουν ακούσει τον όρο, λίγοι γνωρίζουν τι ακριβώς είναι το Μεταβολικό Σύνδρομο. Ονομάζεται αλλιώς Σύνδρομο Χ ή Σύνδρομο Αντίστασης στην Ινσουλίνη και πρόκειται για ένα σύνολο παραγόντων κινδύνου που αυξάνουν τις πιθανότητες για εμφάνιση νοσημάτων της καρδιάς. Στους παράγοντες αυτούς ανήκουν: το κοιλιακό λίπος, η αυξημένη αρτηριακή πίεση (υπέρταση), το ζάχαρο και η υψηλή χοληστερόλη. Το κοινό χαρακτηριστικών όλων είναι πως επιβαρύνουν την υγεία των αγγείων, ενώ παράλληλα οδηγούν σε μία κατάσταση γνωστή και ως αντίσταση στην ινσουλίνη.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Τα κριτήρια για τη διάγνωση του Μεταβολικού Συνδρόμου διαφέρουν ελαφρώς ανάμεσα στους διαφορετικούς επίσημους φορείς υγείας (World Health Organizatio, National Cholesterol Education Program Adult Treatment Panel III). Σε κάθε περίπτωση όμως κεντρικός άξονας είναι ο συνδυασμός 3 ή περισσότερων από τους παράγοντες κινδύνου που αναφέρθηκαν παραπάνω. Ενδεικτικά o Διεθνής Οργανισμός για το Διαβήτη (International Diabetes Federation, IDF) πως για να διαγνωσθεί ένας ασθενής με μεταβολικό σύνδρομο θα πρέπει:
Να έχει αυξημένο κοιλιακό λίπος: Περιφέρεια μέσης μεγαλύτερη από 94cm για τους άνδρες και μεγαλύτερη από 80cm για τις γυναίκες.
Συν 2 από τα παρακάτω κριτήρια:
Αυξημένα τριγλυκερίδια: ≥ 150 mg/dL (1.7 mmol/L), ή να λαμβάνει φαρμακευτική αντίστοιχη φαρμακευτική αγωγή.
Χαμηλή «καλή» HDL χοληστερόλη: < 40 mg/dL (1.03 mmol/L) για τους άνδρες και < 50 mg/dL (1.29 mmol/L) για τις γυναίκες, ή να λαμβάνει φαρμακευτική αντίστοιχη φαρμακευτική αγωγή.
Αυξημένη αρτηριακή πίεση: συστολική (μεγάλη) ≥ 130 ή διαστολική (μικρή) ≥ 85 mm Hg, , ή να λαμβάνει φαρμακευτική αντίστοιχη φαρμακευτική αγωγή.
Υψηλό ζάχαρο νηστείας: ≥ 100 mg/dL (5.6 mmol/L), ή να έχει διαγνωσθεί με διαβήτη τύπου 2 (ζαχαρώδης διαβήτης).
Το να έχει κανείς υπέρταση είναι από μόνο του μία αρκετά σοβαρή κατάσταση η οποία χρήζει άμεσης αντιμετώπισης. Εάν όμως αυτή συνδυαστεί με το λίπος στην περιοχή της κοιλιάς, αλλά και με ζάχαρο, τότε το «βάρος» που καλούνται να σηκώσουν τα αγγεία είναι δυσβάσταχτο με αποτέλεσμα το σύστημα να καταρρέει.
Τι προκαλεί το μεταβολικό σύνδρομο;
Η απάντηση στο ερώτημα αυτό δεν έχει δοθεί ακόμα από την επιστημονική κοινότητα. Μέχρι σήμερα, ως πιθανότερη αιτία εμφανίζεται η «αντίσταση στην ινσουλίνη». Η τελευταία αποτελεί μία εκ των βασικότερων ορμονών που ρυθμίζει το μεταβολισμό των τροφών. Αδυναμία αξιοποίησης της ορμόνης από το σώμα έχει σαν αποτέλεσμα τα κύτταρα να μην εφοδιάζονται με ενέργεια, η οποία τελικά «αποθηκεύεται» ως λίπος είτε στα τοιχώματα των αγγείων, είτε στην περιοχή γύρω από την κοιλιά. Κάπως έτσι θα λέγαμε πως ξεκινά ο φαύλος κύκλος του Μεταβολικου Συνδρόμου, καθώς το λίπος γύρω από την κοιλιά αυξάνει περαιτέρω την αντίσταση στην ινσουλίνη, που με τη σειρά της προκαλεί αύξηση του ζαχάρου, στένωση των αγγείων (αθηροσκλήρωση) κλπ.
Πώς μπορείτε να «σπάσετε» το φαύλο κύκλο του μεταβολικού συνδρόμου;
Η αντιμετώπιση του μεταβολικού συνδρόμου βασίζεται σε 4 άξονες:
Μείωση του σωματικού βάρους: Κατ’ επέκταση αυτό θα οδηγήσει σε απώλεια σωματικού λίπους το οποίο χάνετε ευκολότερα από την περιοχή της κοιλιάς.
Βελτίωση της ποιότητας της διατροφής: Βασίζοντας τη διατροφή σας σε φρέσκες, μη επεξεργασμένες τροφές επιτυγχάνετε την ταυτόχρονη «διαχείριση» της ινσουλίνης και τη θρέψη του οργανισμού με συστατικά υψηλής διατροφικής αξία.
Αύξηση της φυσική δραστηριότητας: Η φυσική δραστηριότητα δεν ευνοεί μόνο την απώλεια βάρους, αλλά ταυτόχρονα βελτιώνει όλους τους μεταβολικούς παράγοντες που έχουν αναφερθεί (ζάχαρο, χοληστερόλη, αρτηριακή πίεση).
Φαρμακευτική αγωγή: Εάν η διατροφή και η άσκηση δεν φανούν αρκετά για την αντιμετώπιση του μεταβολικού συνδρόμου, σε δεύτερο στάδιο ο γιατρός συνταγογραφεί την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή για την αντιμετώπιση των συνοδών καταστάσεων (διαβήτη, υπέρταση κλπ).
