Συχνά ακούω δηλώσεις τύπου «ο γιος μου είναι πολύ δύσκολο παιδί από μωρό γι αυτό τον τιμωρώ συνέχεια».
Δεν ξέρω αν πολλοί θεωρείτε ότι τα «εύκολα» παιδιά δεν χρειάζονται να μάθουν να πειθαρχούν.
Αν ναι, λυπάμαι δεν είναι καθόλου έτσι. Το φυσιολογικό είναι να έχουν ξεσπάσματα και δύσκολες συμπεριφορές και στα 2 τους και στα 3 τους και αργότερα στη σχολική τους ζωή. Το μεγάλωμα των παιδιών είναι κάτι υπέροχο αλλά αυτό δεν αφορά μια καθημερινότητα χωρίς προκλήσεις. Κάποιες στιγμές, κάποιοι γονείς επιλέγουν την τιμωρία. Κάποιες στιγμές, κάποιοι γονείς δεν επιλέγουν την τιμωρία……ιδίως αν έχουν το χρόνο να παρατηρήσουν ότι χωρίς αυτήν, το παιδί μαθαίνει καλύτερα.
Το παιδί μαθαίνει καλύτερα όταν το βοηθάς να θέλει να φτάσει τα δικά σου υψηλά κριτήρια και όταν το καθοδηγείς ώστε να αναπτύξει τις δεξιότητες για να τα φτάσει. Όταν προσπαθείς να φέρεις τον εαυτό σου στην θέση του και να το καταλάβεις, να συνδεθείς μαζί του και να το βοηθήσεις στα δύσκολα συναισθήματά του. Όταν αντιστέκεσαι να το ελέγξεις και δεν μπαίνεις μπροστά να το σώσεις από τις φυσικές συνέπειες των πράξεών του, ώστε να πάρει μαθήματα ζωής μέσα από τις δικές του εμπειρίες.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι παιδιά έχουν ανάγκη την πειθαρχία. Αλλά πειθαρχία σημαίνει καθοδήγηση.Και δεν υπάρχει κανένας λόγος να είναι τιμωρητική η καθοδήγησή μας. Στην ουσία, η τιμωρία γυρίζει boomerang. Δεν μπορεί κανείς να ελέγξει τον άλλον. Αυτό που πρέπει οι γονείς να δουλέψουν είναι την επιρροή τους. Η τιμωρία διαβρώνει αυτή την επιρροή.
Αν θέλεις το παιδί σου να δεχτεί την καθοδήγησή σου, πρέπει να διατηρήσεις μια θετική σχέση μαζί του. Σε κάποιους ακούγεται δύσκολο μέχρι εδώ, αλλά δεν είναι ανέφικτο.
Πολλοί γονείς τα καταφέρνουν και δεν χρησιμοποιούν ποτέ την τιμωρία και τα παιδιά τους εξελίσσονται σε υπέροχους έφηβους και ενήλικες. Όχι γιατί ήταν εκ φύσεως «εύκολα» παιδιά. Σας προλαβαίνω! Δεν χρειάστηκε να τα απειλήσουν για να συμμορφωθούν. Γιατί; Γιατί αυτά τα παιδιά θέλουν να κάνουν καλές επιλογές, επιλογές προς τις οποίες τους καθοδηγήσαμε στο πέρασμα των χρόνων. Με πολλά όρια τα οποία όμως θέσαμε με ενσυναίσθηση και κατανόηση των συναισθημάτων του παιδιού.
Όλα τα παιδιά γνωρίζουν ποια είναι η σωστή επιλογή. Οι φυλακές είναι γεμάτες παιδιά που μεγάλωσαν με τιμωρίες και φυσικά γνώριζαν ότι έκαναν το κακό. Τα παιδιά που μεγαλώνουν χωρίς τιμωρία είναι πιο πιθανό να κάνουν την σωστή επιλογή γιατί :
Είναι πιο δεκτικά στην καθοδήγηση των γονέων τους, ακόμα και κατά τα εφηβικά τους χρόνια.
Έχουν περισσότερη αυτό-πειθαρχεία την οποία αναπτύσσουν κάθε φορά που θέτουμε ένα όριο και το δέχονται.
Η επιλογή να παρατήσουν αυτό που θέλουν, για να κάνουν αυτό που τους ζητάμε, είναι αυτό που χτίζει τους μύες της αυτό-πειθαρχίας. Αντίθετα, τα παιδιά που τιμωρούνται δεν επιλέγουν αυτό το όριο, αλλά σπρώχνονται βίαια προς αυτό, άρα δεν αγγίζουν την προσωπική τους θέση ποτέ. Και γι’ αυτό δεν αναπτύσσουν αυτό-πειθαρχία. Και απ’ την άλλη, ο υποχωρητικός γονέας δεν θέτει κανένα απολύτως όριο, άρα τα παιδιά δεν λαμβάνουν καμία οδηγία για να αναπτύξουν αυτό-πειθαρχία.
Είναι ικανά να κάνουν την σωστή επιλογή, διότι έχουν μάθει να διαχειρίζονται τα δικά τους συναισθήματα. Μπορούν να αντισταθούν σε παρορμήσεις οι οποίες θα τους αποπροσανατολίσουν από τις επιλογές τους.
Και θα μου πείτε κάποιοι… «Κι αν διατηρώ θετική σχέση με το παιδί μου, δεν είμαι υποχωρητικός σε οτιδήποτε ζητήσει, διατηρώ την ψυχραιμία μου και λειτουργώ με βάση την επιρροή μου πάνω του, και πάλι το παιδί μου δεν συνεργάζεται;»
Καλωσορίσατε στο club! Αυτό συμβαίνει ορισμένες φορές σε όλους τους γονείς. Όλα τα παιδιά έχουν μέρες που δεν νοιώθουν και στα καλύτερα τους, όπως όλοι μας. Μερικές φορές τα παιδιά το μόνο που έχουν ανάγκη είναι να ακούσουμε όλα αυτά τα χαοτικά και δύσκολα συναισθήματά τους. Όχι πάντα μέσα από τα λόγια τους αλλά στην σιωπή τους, στο γέλιο τους ή και στα δάκρυά τους.
Το θέμα είναι γιατί απαιτούμε να δούμε από εκείνα μια συμπεριφορά, που πρώτα οι ίδιοι πρέπει να την αναγνωρίσουμε και να την αποδεχτούμε στον εαυτό μας, πηγαίνοντας λίγα λεπτά, ώρες ή μέρες πίσω.
Εκεί βρίσκεται η απάντηση. Και όχι στην τιμωρία… τη δική μας και εν συνεχεία του παιδιού μας.
Ιωάννα Θεοδωρακόπουλου, PsyD, MSc
Συμβουλευτικός ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια
Σύμβουλος υπογονιμότητας
