Πες «όχι» στους άλλους χωρίς ενοχές, πες «ναι» στον εαυτό σου χωρίς φόβο.
Το «όχι» είναι μία πολύ ιδιαίτερη λέξη. Έχει μία συγκεκριμένη δυναμική που νιώθουμε ότι χρειάζεται να κατέχουμε για να το ξεστομίσουμε. Νιώθουμε πως χρειάζεται να το υποστηρίξουμε απόλυτα όταν το λέμε και είναι άβολο όταν μετατρέπεται σε «ναι» ή «ίσως».
Καμμιά φορά μπορεί να μετανιώνουμε για τα «όχι» που είπαμε, ενώ άλλες στιγμές να τα βάζουμε με τον εαυτό μας γιατί δεν τολμήσαμε να αρνηθούμε και να «υψώσουμε ανάστημα». Μία τόσο μικρή λέξη κουβαλά μία τόσο απόλυτη δύναμη που ίσως φαίνεται δύσκολο να την σηκώσεις στους ώμους σου ή και να την διαχειριστείς στη ζωή σου.
Πολλές φορές τα «όχι» υποδεικνύουν την προσωπική επιλογή- «δεν θέλω αυτή την εμπειρία, δεν επιθυμώ αυτή την κατάσταση, δεν είναι αυτό που πραγματικά θέλω». Σε αυτές τις περιπτώσεις, η άρνηση δίνει εσωτερική δύναμη και αίσθηση ελέγχου πάνω στη ζωή, τα συναισθήματα και τις σκέψεις μας.
Υπάρχουν και περιπτώσεις όπου το «όχι» συνδέεται με φόβο- «θα ήθελα κάτι τέτοιο αλλά φοβάμαι τις συνέπειες, οπότε θα πω όχι». Όταν ο φόβος είναι δικαιολογημένος (βασίζεται, δηλαδή, σε αυθεντικά στοιχεία και δεδομένα που να τον τροφοδοτούν) τότε η άρνηση νιώθουμε ότι μας προστατεύει.
Εάν όμως ο φόβος βασίζεται σε προσωπικές ανασφάλειες και εμπόδια που έχουμε συνηθίσει να βάζουμε στον εαυτό μας, τότε το «όχι» κουβαλά θλίψη και απογοήτευση γιατί δεν έχουμε τη δύναμη να πούμε «ναι», να βγούμε από το καβούκι μας και να αδράξουμε την στιγμή που περνά και την ευκαιρία που ίσως δεν θα ξαναβρούμε στη ζωή μας.
Πού πρέπει να πεις όχι;
Στους τοξικούς ανθρώπους στη ζωή σου. Είναι αυτοί που συνεχώς κατακρίνουν ό,τι και αν κάνεις και πάντα καταστροφολογούν στην πρώτη ευκαιρία. Εστιάζονται πάντα στα αρνητικά γεγονότα ακόμα και στην πιο όμορφη κατάσταση, ενώ δεν διστάζουν να κατηγορούν συνεχώς τους άλλους (πολλές φορές και πίσω από την πλάτη τους) ενώ δικαιολογούν κατ’εξακολούθηση τον εαυτό τους.
Στις αρνητικές σου σκέψεις. Κάθε άνθρωπος έχει τις δυσκολίες του και τις άσχημες ημέρες του. Κάθε άνθρωπος έχει το δικό του (κρυφό, πολλές φορές) πρόβλημα να διαχειριστεί και επιλέγει να το κρύβει. Πάντα θα υπάρχουν προβλήματα, όμως με το να κάνεις συνέχεια αρνητικές σκέψεις δεν λύνεις τίποτα, ούτε αισθάνεσαι καλύτερα για αυτά που σου συμβαίνουν.
Στους συμβιβασμούς που φέρνουν δυστυχία. Για να υπάρξει λειτουργικότητα στην καθημερινότητα μας χρειάζεται να κάνουμε συμβιβασμούς όλοι, σε σημείο όμως που να μην βλάπτεται η ίδια η ψυχική μας υγεία. Όταν μία κατάσταση φέρνει, ως επί το πλείστον, δυστυχία τότε ο οποιοσδήποτε συμβιβασμός απλώς παρατείνει αυτή τη δυστυχία χωρίς να φέρνει λύση.
Στην οποιουδήποτε είδους βία. Η ψυχολογική, νοητική και συναισθηματική βία αποτελούν εξίσου τραυματικές εμπειρίες όσο και η σωματική- και σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να είναι και χειρότερες. Όταν η ψυχολογική βία κρύβεται κάτω από τη μάσκα της «αγάπης» τότε μπορεί να γίνει πολύ πιο ψυχοφθόρα και επικίνδυνη για τον τρόπο που θα αντιμετωπίζουμε τον εαυτό μας και τις σχέσεις (όποιου είδους) γύρω μας.
Σε ό,τι έχει κάνει τον κύκλο του και έχει πια ολοκληρωθεί. Μία δουλειά που μόνο άγχος και ένταση προκαλεί, μία σχέση που δεν υπάρχει αμοιβαία κατανόηση αλλά κυρίως τύψεις, μία φιλία όπου δεν υπάρχει υποστήριξη, οτιδήποτε απλώς κρατιέται ακόμα «εν ζωή» για να κρατηθεί, χωρίς λόγο και αιτία. Το να μάθουμε να λέμε «όχι» σε αυτά που πλέον δεν μας κάνουν καλό είναι μία μεγάλη πρόκληση καθώς φοβόμαστε να μην μετανιώσουμε για κάτι που θα διώξουμε από τη ζωή μας. Εκεί χρειάζεται να αναλογιστούμε τί πραγματικά νιώθουμε σε κάθε κατάσταση και αν τελικά αξίζει να δίνουμε συνεχώς ευκαιρίες σε κάτι που έχει δώσει όσα μπορούσε.
Στο να παραιτείσαι με την πρώτη ευκαιρία. Αν κάθε όραμα κάθε ανθρώπου είχε σταματήσει στο πρώτο εμπόδιο που είχε να αντιμετωπίσει, σήμερα δεν θα είχαμε ιατρική, επιστήμες, μουσική, γνώσεις για το πώς λειτουργεί ο κόσμος (και ο μικρόκοσμος!), τίποτα που πλέον θεωρούμε δεδομένο. Όλα δημιουργούνται μετά από προσπάθεια και επιμονή στο όραμα μας, ακόμα και αν χρειαστεί στην πορεία να το μετατρέψουμε σε κάτι άλλο και να το αναδιοργανώσουμε. Το όραμα μας είμαστε εμείς και η παραίτηση από αυτό είναι σαν παραίτηση απέναντι στον ίδιο μας τον εαυτό.
Στους υπερβολικούς φόβους. Είναι αυτοί που σε καθηλώνουν και σε κάνουν να πιστεύεις πως η ζωή είναι μία μόνιμη δυσκολία και θλίψη. Αν και οι φόβοι είναι κομμάτι της ανθρώπινης φύσης, η εμμονική προσκόλληση σε αυτούς είναι προσωπική επιλογή λόγω παρελθοντικών εμπειριών και εσωτερικών προγραμματισμών. Αφού μπορούμε να μάθουμε να έχουμε φόβους, τότε μπορούμε και να αλλάξουμε αυτή τη διαδικασία.
Τα «όχι» που χρειάζεται να γίνουν «ναι»:
Στις νέες ευκαιρίες που εμφανίζονται. Μία νέα ευκαιρία μπορεί να οδηγήσει σε κάτι ακόμα καλύτερο από αυτό που μπορεί να είχαμε ήδη στο μυαλό μας. Ό,τι έρχεται στη ζωή έχει τη δυνατότητα να μας οδηγήσει σε νέους δρόμους ή να βοηθήσει να επαναπροσδιορίσουμε τί θέλουμε και πώς να το επιτύχουμε.
Στο να βγούμε από τα ασφαλή όρια μας. Κάθε τι γνώριμο φέρει την αίσθηση της οικειότητας, όμως μερικές φορές χρειάζεται να αλλάξουμε τις συνήθειες και τον τρόπο σκέψης μας για να επιτύχουμε αυτό που πραγματικά θέλουμε. Στη ζωή χρειάζεται να έχουμε νοητική και ψυχολογική ευελιξία σε ό,τι καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε και όχι να θεωρούμε πως όλες οι καταστάσεις αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο.
Στην βοηθητική κριτική από τους ανθρώπους που δίνουν πραγματική αγάπη. Βαθιά μέσα μας γνωρίζουμε ποιοί είναι αυτοί οι άνθρωποι που πραγματικά νοιάζονται για εμάς, οπότε γνωρίζουμε και πως η οποιαδήποτε κριτική που προέρχεται από αυτούς γίνεται προκειμένου να γίνουμε καλύτεροι.
Στην προτεραιότητα και στην αγάπη προς τον εαυτό μας. Ακούγεται αρκετά κλισέ, ωστόσο εάν δεν δώσουμε αγάπη στον εαυτό μας κανείς δεν θα το κάνει αυτό για εμάς. Δίνουμε προτεραιότητα στο να κάνουμε αυτά που μας γεμίζουν χαρά, στο να είμαστε εμείς οι πρώτοι που θα στηρίξουμε τον εαυτό μας σε ό,τι κάνει και να συμπαραστεκόμαστε σε εμάς στις καλές μέρες αλλά και σε αυτές που δεν πάνε ίσως όπως θα θέλαμε.
Σε νέες ενασχολήσεις. Μπορεί να είμαστε καλοί σε ένα συγκεκριμένο χόμπι ή άθλημα-κάτι που επίσης δίνει ασφάλεια και την αίσθηση της επίτευξης. Η ενασχόληση με κάτι καινούριο όμως προσφέρει την αίσθηση της ανακάλυψης και την υιοθέτηση νέων δεξιοτήτων, ακόμα και αν δεν είμαστε τόσο καλοί σε αυτό τελικά! Η ουσία όμως δεν είναι να είμαστε τέλειοι σε όλα (ένας στόχος ανέφικτος για όλους μας) αλλά να εξελισσόμαστε κάθε στιγμή της ζωής μας.
Στην ίδια την αποτυχία. Η έννοια της επιτυχίας μπορεί να είναι διαφορετικά μετρήσιμη για τον καθένα, σε γενικές γραμμές όμως εμπεριέχει τα συναισθήματα της χαράς και της αυτοπεποίθησης. Πίσω όμως από κάθε επιτυχία συνήθως βρίσκονται πολλαπλές αποτυχίες ή πολλά εμπόδια, κάποια εκ των οποίων μπορεί να έμοιαζαν και αξεπέραστα.
Η επιτυχία κάθε ανθρώπου δείχνει πως δεν έδωσε σημαντική βάση στις προηγούμενες αποτυχίες-απλώς τις είδε ως κάτι που χρειάστηκε να διαχειριστεί και όχι ως καταλυτικό εμπόδιο. Αποδεχόμαστε πως θα αποτύχουμε, γιατί έτσι θα καταλάβουμε και τί χρειάζεται να αλλάξουμε ώστε να πετύχουμε αυτό που θέλουμε.
Δήμητρα Παράσχου:Ψυχοθεραπεύτρια
