Ας προσπαθήσουμε να μπούμε σε ένα φανταστικό ελικόπτερο και να υψωθούμε πάνω από τα γεγονότα για να τα δούμε καθαρότερα στην ολότητά τους, κατά δύναμιν. Τι βλέπουμε;
α. Βλέπουμε ένα Μνημόνιο, δηλαδή ένα μεγάλο δάνειο από την Τρόϊκα: ΔΝΤ, ευρωγκρούπ, ΕΚΤ. O ρόλος του δανείου είναι ουσιαστικά ο μετασχηματισμός μέρους των δανειστών από τυπικούς κατόχους ομολόγων (ιδιώτες) σε κράτη και διακρατικούς οργανισμούς (κράτη ευρωζώνης, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ΔΝΤ). Θα το ξαναγράψω: αυτό ακριβώς είναι το Μνημόνιο, μεταφορά δανειστών. Γι' αυτό και οι δόσεις δεν είναι ισόποσες, αντίθετα με τα τυπικά δάνεια. Οι δόσεις αποσκοπούν στο να αποπληρώσουν τα κουπόνια παλιών ομολόγων που λήγουν ανά τρίμηνο. Οι δόσεις μένουν στη χώρα μισή ώρα. Έρχονται στις 10 το πρωί, φεύγουν στις 10.30.
β. Εφόσον η χώρα είναι δεμένη στο άρμα του ευρώ, δεν είναι δυνατόν να επιβληθεί το κύριο μέτρο αυτών των περιπτώσεων: η υποτίμηση του νομίσματος. Έτσι, επιλέγεται η υποτίμηση ολόκληρης της οικονομίας μέσω δραστικών μειώσεων των μισθών, συντάξεων κλπ.
γ. Η πλέον σώφρων άποψη τον Μάϊο του 2010 έλεγε ότι αν δεν μπορούμε να σωθούμε με το Μνημόνιο, καλύτερη η χρεωκοπία/αναδιάρθρωση/κούρεμα τότε, παρά το μαρτύριο της σταγόνας. Ποιος ο λόγος που δεν μας το επέτρεψαν οι λοιποί Ευρωπαίοι; η έκθεση των (ιδιωτικών) τραπεζών τους σε ελληνικά ομόλογα. Έτσι, χρησιμοποιήθηκε το επόμενο 18μηνο για να μεταπωληθούν τα ελληνικά ομόλογα κάτω από την ονομαστική τους αξία, με έκπτωση από 10% ως 30%. Είναι παγκοίνως γνωστό αυτό. Τώρα που μειώθηκε η έκθεση, μπόρεσε να γίνει το κούρεμα.
δ. Εντωμεταξύ, τα δάνεια του Μνημονίου δεν υπόκεινται σε αναδιάρθρωση. Για την ακρίβεια, όλη η περιουσία του δημοσίου λειτουργεί ως εγγύηση. Απολαύστε το άρθρο 14, παράγραφος 5 του Μνημονίου
Με την παρούσα ο Δανειολήπτης αμετάκλητα και άνευ όρων παραιτείται από κάθε ασυλία που έχει ή πρόκειται να αποκτήσει, όσον αφορά τον ίδιο ή τα περιουσιακά του στοιχεία, από νομικές διαδικασίες σε σχέση με την παρούσα Σύμβαση, περιλαμβανομένων, χωρίς περιορισμούς της ασυλίας όσον αφορά την άσκηση αγωγής, δικαστική απόφαση ή άλλη διαταγή, κατάσχεση, αναστολή έκτελέσης δικαστικής αποφάσης ή προσωρινή διαταγή, και όσον αφορά την εκτέλεση και επιβολή κατά των περιουσιακών στοιχείων του στο βαθμό που δεν το απαγορεύει αναγκαστικός νόμος.ε. Φτάνουμε στον Οκτώβριο του 2011, όπου το χρέος 165% με κούρεμα 50% μειώνεται στο 140% με στόχο το 2020 να γίνει 120%, δηλαδή όσο και το 2009. Η αριθμητική που έμαθα στο Δημοτικό λέει ότι το 50% του 165% είναι πολύ μεγαλύτερο του 25% που μειώνεται το χρέος. Και η δική σας; Το μυστικό είναι ότι διακρατικά δάνεια, δάνεια από την ΕΚΤ, το ΔΝΤ κλπ δεν υπόκεινται σε αναδιάρθρωση. Σίγουρα λεφτά για τους δανειστές. Βάλτε και την επανακεφαλαιοποίηση τραπεζών και ασφαλιστικών ταμείων για να αποφευχθεί η χρεωκοπία τους και νά 'το το αποτέλεσμα. Αν είχαμε κάνει κούρεμα 50% στο χρέος των ιδιωτών τον Μάϊο του 2010, τότε το χρέος του 120% θα έπεφτε στο 70% του ΑΕΠ. Με απόλυτα νούμερα: τα 80 δις (ή όσα είναι) που «έχουμε εισπράξει» αυτό το διάστημα για να πληρωθούν ιδιώτες κάτοχοι ομολόγων θα μας γλύτωναν από 40 δις χρέος επιπλέον. 40 δις ίσον 8 πολυνομοσχέδια! (το πλέον πρόσφατο κομίζει θεωρητικά, και αν όλα πάνε καλά, 5 δις ευρώ στον κορβανά).
στ. Εντωμεταξύ, η κυβέρνηση αποτυγχάνει σε όλα και κυρίως σε τούτο: εξαντλεί όλα τα αποθέματα «κατανόησης» και πολιτικού κόστους, για να μην κάνει ούτε μία μεταρρύθμιση! Ούτε καν να επιβάλλει τις (ελάχιστες) ψηφισμένες. Η κυβέρνηση κατάφερε να έχουν σχεδόν απόλυτο δίκιο και οι δύο πλευρές κριτικής: και ως προς τα αντιλαϊκά μέτρα, τα οποία μάλιστα σκοτώνουν την οικονομία και βαθαίνουν την ύφεση, και ως προς το ότι κανένα μακροπρόθεσμο μέτρο δεν έχει παρθεί για να βγει από το σκοτεινό τούνελ. Πώς το κατάφερε; με την πολιτική της, η οποία συνοψίζεται σε τρεις μόνο λέξεις: φόροι, εισφορές, τακτοποιήσεις. Δεν είναι εξωφρενικό σήμερα λοιπόν να αμφισβητείται ευθέως από τον κόσμο το ίδιο το μεταπολιτευτικό πολιτικό σύστημα, στο οποίο αποδίδεται εν πολλοίς η ευθύνη.
ζ. Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση έχει απωλέσει κάθε αξιοπιστία και στο εσωτερικό, και στο εξωτερικό. Στο εσωτερικό ό,τι υπόσχεται αποδεικνύεται ψέμμα: λεφτά υπάρχουν, δεν θα μπούμε στο ΔΝΤ, αυτά είναι τα τελευταία μέτρα (καμιά 10αριά φορές), η εισφορά είναι έκτακτη (4-5 φορές), δεν θα γίνει αναδιάρθρωση, κοκ. Ομοίως και στο εξωτερικό. Τον Μάΐο του 2011 στη σύνοδο των υπουργών οικονομικών είχε καθυστερήσει λίγο ο Παπακωνσταντίνου και την εισήγηση για την Ελλάδα - το κεντρικό θέμα της συνόδου! - την έκανε ο Τόμσεν του ΔΝΤ! Αν η σημερινή κυβέρνηση έχει ένα δίκιο στο ότι δεν ευθύνεται η ίδια για την όλη οικονομική κατάσταση της χώρας, εφόσον την κληρονόμησε μετά από 35 χρόνια ζωής του μοντέλου της μεταπολίτευσης, και ειδικότερα μετά από 28 χρόνια εντός ΕΟΚ/ΕΕ (διότι το 1981 είχαμε χρέος 20% και τότε ξεκίνησε η οικονομική εκτροπή), εν τούτοις διατηρεί ακέραια την ευθύνη για τη μονιμοποίηση της επιτροπείας. Διότι η επιτροπία δεν έχει να κάνει με την οικονομία της χώρας, έχει να κάνει με την αξιοπιστία της χώρας.
η. Φτάνουμε στο σήμερα. Έγινε το περιβόητο 50% κούρεμα, το οποίο ουσιαστικά είναι πολύ, πολύ μικρότερο, όπως είπαμε. Η Γερμανίδα Καγκελάριος δηλώνει επίμονα δημοσίως ότι «δεν είναι ταμπού η αναθεώρηση των Συνθηκών της Ευρώπης» και ότι «αλλαγές πρέπει να γίνουν μέσα στο επόμενο 12μηνο». Σε ποιες αλλαγές αναφέρεται; Δεν δόθηκε η δέουσα προσοχή. Νομίζω όμως ότι είναι προφανές: δρομολογεί την έξοδο της χώρας από την Ευρώπη.
Το «δημοψήφισμα» του πρωθυπουργού εκεί ακριβώς αποσκοπεί: να εμφανίσει το αίτημα ως λαϊκή επιταγή, ενώ πρόκειται για το αντάλλαγμα της Μέρκελ να «μας σώσει»(!) με την τελευταία δανειακή σύμβαση.
Η ουσία είναι πως όλες οι μακροπρόθεσμες επιλογές του τελευταίου 18μηνου ήταν οι χειρότερες δυνατές. Μία λάθος πολιτική, μπορεί να ωφελήσει τελικά εφόσον είναι συνεπής. Μία σωστή πολιτική δεν πρόκειται ποτέ να ωφελήσει εφόσον δεν είναι συνεπής. Χωρίς να κρίνουμε το σωστό ή το λάθος εδώ (το αφήνουμε για τους πλέον ειδικούς), η πλήρης ασυνέπεια και η αναξιοπιστία της κυβέρνησης ήταν η συνταγή της αποτυχίας, ίσως δε και καταστροφής.
