ΤΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥ ΤΣΟΚΑΝΗ*
Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ αποτελεί σήμερα ένα από τα πλέον σύνθετα και δυσεπίλυτα ζητήματα της σύγχρονης κοινωνίας. Παρόλα αυτά, λάθη και παραλήψεις καθυστέρησαν χρονικά τη δρομολόγηση λύσεων, με αποτέλεσμα σήμερα να τρέχουμε πίσω από προβλήματα. Η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί σε πολλές περιπτώσεις είναι εκρηκτική.Μια βασική παράμετρος που διαχρονικά δεν βοηθά στην επίλυση του προβλήματος είναι η επικάλυψη αρμοδιοτήτων. Ενδεικτικά, αναφέρουμε ότι με το ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων, θεσμικό ρόλο έχει η Διϋπουργική Επιτροπή, αποτελούμενη από πέντε υπουργούς, το υπουργείο Εσωτερικών, το ΥΠΕΚΑ και η τοπική αυτοδιοίκηση. Κατά καιρούς έχουμε εμπλοκή και άλλων Υπουργείων. Στους βασικούς συντελεστές τόσο για τον σχεδιασμό, όσο και για την ορθή λειτουργία των έργων εντάσσονται και οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ).
Από τις αρχές του 2010, ημερομηνία έναρξης της διαβούλευσης για το νόμο 3852/2010 («Καλλικράτης»), μέχρι σήμερα όλοι οι εμπλεκόμενοι στη διαχείριση των απορριμμάτων βρίσκονται σε μια διαρκή αναταραχή από τις παλινωδίες της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Εσωτερικών. Η αναταραχή αυτή αναμένεται να συνεχιστεί μέχρι και το επόμενο έτος, όταν στην καλύτερη των περιπτώσεων, μετά την προβλεπόμενη συγχώνευση των ΦοΔΣΑ, θα ξεκινήσει ο επίπονος διάλογος για το σχεδιασμό των έργων διαχείρισης στερεών αποβλήτων. Σήμερα ο πρόσφατα ψηφισμένος νόμος 4071/2012 προβλέπει αλλαγή στη μορφή και το μέγεθος των ΦοΔΣΑ. Το ενδιαφέρον στο συγκεκριμένο νόμο είναι ότι διαλύει τους ΦοΔΣΑ με την μορφή της ανώνυμης εταιρείας, μετατρέποντάς τους σε συνδέσμους, δηλαδή ΝΠΔΔ, αυξάνοντας το μέγεθος του Δημοσίου.
Η μέχρι σήμερα εμπειρία έδειξε ότι όπου υπήρξαν πρωτοβουλίες σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, επιλύθηκαν προβλήματα, κατά κανόνα από ΦοΔΣΑ που είχαν τη μορφή της ανώνυμης εταιρείας των ΟΤΑ. Ενώ, λοιπόν, θα ανέμενε κανείς η πολιτεία να αξιοποιήσει αυτήν την καλή πρακτική, το υπουργείο Εσωτερικών προσπαθεί να επιλύσει το ζήτημα της ολοκληρωμένης διαχείρισης των απορριμμάτων μέσα από εμπνευσμένες επί χάρτου «μεταρρυθμίσεις». Αποτέλεσμα αυτών των ενεργειών είναι να διαιωνίζεται το κοινωνικό και περιβαλλοντικό πρόβλημα, να υπάρχει άμεσος κίνδυνος επιβολής προστίμων από την ΕΕ, και βεβαίως να χάνονται πολύτιμοι συγχρηματοδοτούμενοι πόροι.
Το Δίκτυο των ΦοΔΣΑ έχει καταθέσει κατ’ επανάληψη εφαρμόσιμες προτάσεις τόσο για τη μορφή και το μέγεθος των ΦοΔΣΑ, όσο και για την ολοκληρωμένη διαχείριση των αποβλήτων, στηριζόμενο στην εμπειρία από τη διαχείριση των έργων αλλά και την ευρωπαϊκή πρακτική. Ευελπιστούμε ότι η νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών θα κατανοήσει την πολυπλοκότητα του όλου θέματος και θα συμβάλλει στην άρση του αδιεξόδου.
* Ο κ. Χαράλαμπος Τσοκανής είναι διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΠΟΔΑΘ ΑΕ και συντονιστής του Δικτύου ΦοΔΣΑ
Πηγή: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ - The Economist
