Πότε πρέπει να αγοράζουμε κίτρινα και πότε πράσινα λεμόνια…
– Μόλις τους 40.000 τόνους φτάνει η ελληνική παραγωγή λεμονιού ενώ πριν το 2004 έφτανε τους 100.000 τόνους το χρόνο
Σε είδος πολυτελείας φαίνεται ότι έχουν μετατραπεί τα τελευταία χρόνια τα λεμόνια. Ιδίως κατά τους θερινούς μήνες και έως τον Οκτώβριο, οπότε δεν υπάρχει ελληνική παραγωγή, οι τιμές αυξάνονται σημαντικά, καθώς τα εισαγόμενα Αργεντινής κοστίζουν ως και 3,30 ευρώ/κιλό, ενώ αυτά της Ισπανίας κυμαίνονται πέριξ των τριών ευρώ/κιλό επίσης.
«Από τα μέσα Ιουνίου μέχρι και τον Οκτώβριο δεν υπάρχει ελληνική παραγωγή λεμονιού», επισήμανε μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος της Παναιγιάλειου Ένωσης Συνεταιρισμών, Θανάσης Σωτηρόπουλος και εξήγησε ότι η παραγωγή λεμονιού στην Ελλάδα είναι σημαντικά μειωμένη συγκριτικά με το 2004, οπότε και «γκρεμίστηκε το μαγαζί» λόγω παγετού. Παρότι στη συνέχεια έγιναν κάποιες προσπάθειες, ώστε η καλλιέργεια είχε μπει εκ νέου σε τροχιά ανάπτυξης, η θετική της πορεία ανεκόπη και πάλι το 2008, λόγω παγετού επίσης.
Στο πλαίσιο αυτό, ενώ η παραγωγή λεμονιού στην Ελλάδα έφθανε τους 100.000 τόνους λίγο πριν από το 2004, σήμερα στην «καλή των περιπτώσεων ανέρχεται το πολύ στους 40.000 τόνους» υπογράμμισε ο κ. Σωτηρόπουλος. Κι αυτό ενώ η εσωτερική αγορά απορροφά 40.000-50.000 τόνους. Στη χώρα μας καλλιεργούνται περίπου 4,5 εκατ. λεμονιές, σε 100.000 στρέμματα (κυρίως σε Πελοπόννησο, Χανιά, Άρτα και Χίο).
Μετά το 2004, υπογράμμισε, έγιναν μεν κάποιες «γενναίες» προσπάθειες για την ανάκτηση του χαμένου εδάφους και για να γίνει ανασύσταση των κτημάτων, ωστόσο τα μέτρα στήριξης δεν ήταν επαρκή. Επίσης, σε πολλές περιπτώσεις έγιναν αλλαγές χρήσης γης για την υλοποίηση έργων υποδομής στις μεταφορές κυρίως, με αποτέλεσμα να «χαθούν» στρέμματα καλλιεργειών λεμονιάς. Για να αλλάξει η κατάσταση, «θα πρέπει οι παραγωγοί λεμονιού να τυγχάνουν γενναίας στήριξης από την πολιτεία και αυτό δεν συνάδει αποκλειστικά και μόνο σε οικονομική βοήθεια», υπογράμμισε ο κ. Σωτηρόπουλος.
Αναφορικά με τις τιμές διάθεσης του προϊόντος από τους παραγωγούς, ο κ. Σωτηρόπουλος επισήμανε ότι φέτος αναμένεται μεν ότι θα είναι ικανοποιητικές, αλλά όπως συμπλήρωσε «αυτό που δυσκολεύει τους λεμονοπαραγωγούς, είναι ότι ότι ενώ η τιμή εκκίνησης οριοθετείται στα 70-80 λεπτά/κιλό, τα Χριστούγεννα πέφτει έως και τα 25 λεπτά/κιλό. Μετά τις 20 Ιανουαρίου ανεβαίνει εκ νέου, στα 45-45 λεπτά/κιλό, ενώ το κόστος παραγωγής, ξεκινά από 40 λεπτά/κιλό.
Βαλκανικές χώρες εισάγουν λεμόνια από τη Θεσσαλονίκη
Κατά τον κ. Σωτηρόπουλο, Ρουμανία, Βουλγαρία και πΓΔΜ ζητάνε λεμόνια, τα οποία και αγοράζουν από τη Θεσσαλονίκη. «Εξάγουμε μεγάλες ποσότητες της παραγωγής μας, ως αποτέλεσμα των καλών τιμών που λαμβάνουμε κι […] αυτός είναι ένας βασικός λόγος που το καλοκαίρι έχουμε έλλειψη στην εσωτερική αγορά και έτσι φέρνουμε από άλλες αγορές, όπως Τουρκία και Αργεντινή».
Μάλιστα, ο κ. Σωτηρόπουλος συνιστά στους Έλληνες καταναλωτές, όταν αγοράζουν λεμόνια εκτός εποχής να προτιμούν πάντα αυτά που πρασινίζουν, γιατί εκείνα που είναι κίτρινα, αποκτούν το συγκεκριμένο χρώμα με τεχνητά μέσα. «Νοέμβριο με Ιούνιο, τα λεμόνια είναι από μόνα τους κίτρινα, όλες τις άλλες εποχές, το πολυπόθητο αυτό χρώμα που χαρακτηρίζει τα λεμόνια, δεν είναι φυσικό», υπογράμμισε.
Πώς να προστατεύσετε τη λεμονιά σας
Τα προληπτικά μέτρα για να σώσουμε τις λεμονιές από ανέμους και χαμηλές θερμοκρασίες είναι η φύτευση σε απάνεμη και νοτιο-ανατολική έκθεση. Αν αυτό δεν είναι δυνατό, τότε στη βορινή πλευρά του δέντρου δημιουργούμε φυσικό φυτοφράχτη ή βάζουμε καλαμιές. Όταν περιμένουμε η θερμοκρασία να πέσει κάτω από τους 1-2 βαθμούς Κελσίου κάνουμε τα εξής: ραντίζουμε με εκχύλισμα φυκιών (δυναμώνει τη φυσική άμυνα του φυτού) και σκεπάζουμε/καλύπτουμε όλο το δέντρο με πανί φλις παγοπροστασίας ή με το πλαστικό που τυλίγουμε τα έπιπλα όταν κάνουμε μετακόμιση.
Στην κορυφή της λεμονιάς ενώνουμε/δένουμε τις κομμάτια του πλαστικού με ταινία για να μη μπορεί να εισέλθει ο παγωμένος άνεμος ή το κρύο. Με τον ίδιο τρόπο ενώνουμε χαμηλά τα κομμάτια του πλαστικού, γύρω από τον κορμό. Αν υπάρχει η δυνατότητα να έχουμε μια αυστηρά ελεγχόμενη φωτιά κοντά στο δέντρο (π.χ. κάψιμο ξύλων), αυτό θα βοηθήσει στην αύξηση κατά 1-2οC. Μόλις περάσει ο παγετός βγάζουμε το πλαστικό και ψεκάζουμε με σκεύασμα χαλκού. Υπογραμμίζεται ότι οι ελαφριές ζημιές που προκαλεί ο παγετός φαίνονται στις 2-5 μέρες και οι πιο σοβαρές στις 20-30 μέρες (όλα τα υλικά τα βρίσκουμε στα καταστήματα γεωργικών εφοδίων)
Στο πλαίσιο αυτό ο ίδιος τόνισε ότι ο Έλληνας παραγωγός θα πρέπει να λάβει υπόψη του σοβαρά και να συμπεριλάβει στον προϋπολoγισμό του, την «απειλή» του παγετού. «Χωρίς αντιπαγετική προστασία δεν μπορεί να υπάρξει λεμόνι», ξεκαθάρισε ο ίδιος και πρόσθεσε » μια λύση θα μπορούσε να είναι οι ανεμομίκτες, ήτοι ανεμογεννήτριες που κατεβάζουν το θερμό αέρα σε χαμηλότερα ύψη, κάτι που εφάρμοζε παλαιότερα ο ΕΛΓΑ, αλλά πλέον έχει ατονήσει ή και εγκαταλειφθεί ακόμα».
Η λεμονιά…
Η λεμονιά (επιστημονική ονομασία Citrus limon) κατατάσσεται στα »εσπεριδοειδή» ή »ξινά», μαζί με την πορτοκαλιά, μανταρινιά, κιτριά, νερατζιά, γκρέιπ φρουτ, φράπα, κιτριά και άλλα δέντρα μικρότερης οικονομικής αξίας. Τα εσπεριδοειδή ανήκουν στην οικογένεια των Ρουτοειδών (Rutaceae) και στο γένος Κίτρον (Citrus), καθώς ο πρόγονος όλων των ξινών είναι η κιτριά. Μάλιστα, η λεμονιά θεωρείται υβρίδιο κίτρου και μανταρινιάς.
Κατάγεται από την Ινδία, καλλιεργείται όμως κυρίως στις Η.Π.Α., στην Αργεντινή και στις Μεσογειακές χώρες (Ισπανία, Ιταλία και Ελλάδα). Στη νοτιο-ανατολική Ασία καλλιεργείται ένα δέντρο συγγενικό της λεμονιάς, το γνωστό lime (λάιμ ή λιμεττία), με καρπούς μικρούς και πράσινους, οι οποίοι χρησιμοποιούνται κυρίως στη ζαχαροπλαστική και στη μαγειρική.
Σε μέγεθος το δέντρο μπορεί να φτάσει τα 6-7 μέτρα ύψος και τα 3-4 σε διάμετρο, ωστόσο με το κλάδεμα την κρατάμε στα 3 μέτρα ύψος για να διευκολύνονται οι παραγωγοί στη συγκομιδή και στις άλλες καλλιεργητικές εργασίες. Το σχήμα του δέντρου είναι κύπελλο και αναλόγως την ποικιλία υπάρχουν ή όχι αγκάθια στους βλαστούς. Με τις κατάλληλες φροντίδες η λεμονιά ζει για τουλάχιστον 50 χρόνια. Ως αειθαλές δέντρο έχει ιδιαίτερη καλλωπιστική αξία, αλλά μας χαρίζει και πλούσια σοδειά από λεμόνια, για λίγους ή περισσότερους μήνες το χρόνο (μονόφορες ή πολύφορες ποικιλίες). Τα φύλλα της είναι πράσινα, λαμπερά και ελλειπτικά, ενώ τα πολλά και έντονα αρωματικά-λευκά λουλούδια της προσελκύουν τις μέλισσες και κάνουν τον κήπο να μοσχομυρίζει.
Στις διάφορες ποικιλίες είναι εντυπωσιακή η συνύπαρξη ταυτόχρονα λουλουδιών και καρπών στο ίδιο δέντρο. Ακόμα και ο κορμός της είναι όμορφος, ίσιος, λείος και χωρίς ρυτίδες, χρώματος γκρίζου-σκούρου. Τα λεμόνια είναι λεία ή με τραχύ φλοιό, κίτρινα όταν ωριμάσουν, με λεπτή ή παχιά φλούδα και πάντα με ξινή γεύση ,λόγω του κιτρικού οξέος που περιέχουν.
Οι χρήσεις του λεμονιού
Οι χρήσεις της λεμονιάς είναι πάρα πολλές. Από καρπό, φύλλα και λουλούδια βγαίνει αιθέριο έλαιο (χρήση σε αρωματοποιία-ζαχαροπλαστική, από τα λουλούδια βγαίνει εξαιρετικής ποιότητας έλαιο αλλά είναι πολύ ακριβό), το λεμόνι χρησιμοποιείται σε πάρα πολλές αλμυρές και γλυκές συνταγές, είναι άριστο και φθηνό συντηρητικό τροφίμων ενώ φτιάχνονται από αυτό ποτά (λιμοντσέλο), χυμοί, γλυκά του κουταλιού.
Η παραδοσιακή, αλλά και σύγχρονη ιατρική το συστήνουν για τη ρύθμιση της πίεσης και του κυκλοφορικού συστήματος, για τις λοιμώξεις και την αρτηριοσκλήρυνση, ως αντιπηκτικό και κατά της δυσπεψίας. Λόγω της μεγάλης περιεκτικότητας του λεμονιού σε βιταμίνη C για πολλούς αιώνες το έδιναν σε όσους έπασχαν από σκορβούτο (έλλειψη της βιταμίνης αυτής) και για τον ίδιο λόγο πρέπει να αυξήσουν την κατανάλωσή των λεμονιών οι καπνιστές (το κάπνισμα καταστρέφει τη βιταμίνη C).
