Η παράλειψη του Κράτους να κατασκευάσει την Κεντρική Μονάδα και να κηρύξει την περιοχή, ζώνη Ειδικών Περιβαλλοντικών Ενισχύσεων
Συνεδρίασε επιτέλους την Τετάρτη 30 Απριλίου 2014, μετά από πολλές αναβολές, το Ε τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας,
για την εκδίκαση της προσφυγής των κατοίκων των περιοχών Χαλκουτσίου,
Σκάλας Ωρωπού, Νέων Παλατίων και Δήλεσι, κατά τεσσάρων Υπουργών για την
παράληψη οφειλόμενης ενέργειας, να κατασκευαστεί στη λεκάνη του Ασωπού, η Κεντρική Μονάδα Βιολογικού και Χημικού Καθαρισμού, για τις Βιομηχανίες των περιοχών Οινοφύτων-Σχηματαρίου. Η πρωτοβουλία ανήκει στη Συντονιστική Επιτροπή Ασωπού και στην Ομάδα Κοινωνικής Εγρήγορσης, που συγκέντρωσαν τις υπογραφές των ογδόντα πέντε κατοίκων των πιο πάνω περιοχών και με δικηγόρο τον Μάριο Χαϊνταρλή, Επίκουρο Καθηγητή Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, προσέφυγαν στο ΣτΕ, δημιουργώντας νέα δεδομένα στην διαχείριση μιας από τις μεγαλύτερες οικολογικές καταστροφές της Ευρώπης, αν όχι της μεγαλύτερης. Υπενθυμίζουμε ότι η άναρχη κατάσταση που επικρατεί σήμερα στον Ασωπό οφείλεται στο γεγονός, ότι δεν υπάρχει, στην πραγματικότητα, ο κατάλληλος Ελεγκτικός Μηχανισμός, για να ελέγξει αποτελεσματικά... τις 1.000 επιμέρους βιομηχανίες της περιοχής. Με την Κεντρική Μονάδα όμως, τα πράγματα μπαίνουν σε μια τάξη, αφού δημιουργείται υποχρεωτικά αυτός ο μηχανισμός για να μπορέσει να λειτουργήσει αυτή η Μονάδα. Θα πρέπει να υπάρχει μια στελέχωση με επιστημονικό δυναμικό 30 – 40 ατόμων, που θα ελέγχει τι απόβλητο θα στέλνουν οι βιομηχανίες και αν ο πρωτοβάθμιος καθαρισμός των βιομηχανιών δεν είναι σωστός, θα επιβάλονται και τα σχετικά πρόστιμα άμεσα. Εισηγήτρια σε αυτή την υπόθεση είναι η κα Σακελλαροπούλου Αικατερίνη και βοηθός εισηγήτριας η κα Κοντοπόδη Αικατερίνη. Η υπόθεση δικαζόταν, αρχικά, στις 12 Οκτωβρίου 2011, αναβλήθηκε, οίκοθεν, για τις 4 Απριλίου 2012, εν συνεχεία για τις 21 Νοεμβρίου 2012, για τις 23 Οκτωβρίου 2013 και μετά για 12 Μαρτίου 2014. Παραθέτουμε το κείμενο της αίτησης ακύρωσης στο ΣτΕ.
ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
Α Ι Τ Η Σ Η
του Νάνου Γεωργίου, κατοίκου Χαλκουτσίου Ωρωπού Ν. Αττικής, οδός Ανθέων αρ. 12
του Πετρόχειλου Δημητρίου, κατοίκου ομοίως, οδός Ανθέων αρ. 11
του Τσάλλα Θεόδωρου, κατοίκου ομοίως, οδός Δάφνης
της Σπύρου Δήμητρας, κατοίκου ομοίως, οδός Ωκεανίδων
του Δάβρη Στέφανου, κατοίκου ομοίως, οδός 25ης Μαρτίου αρ. 10
της Παϊκαρά Αλίκης, κατοίκου ομοίως, οδός Καλυψούς αρ. 1042
του Παπαγιάννη Παναγιώτη, κατοίκου ομοίως, οδός Ολύμπου αρ. 2
της Ζήση Αθηνάς, κατοίκου ομοίως, οδός Δάφνης αρ. 16
του Κουμουνδούρου Δημητρίου, κατοίκου ομοίως, οδός Δάφνης αρ. 19
της Χατζηιωάννου Μαρίας, κατοίκου ομοίως, οδός Δάφνης αρ. 17
του Κυνηγίδη Προδρόμου, κατοίκου ομοίως, οδός Δάφνης αρ. 18
του Κουτσού Νικολάου, κατοίκου ομοίως, οδός Δάφνης αρ. 27
του Δράλλου Κωνσταντίνου, κατοίκου ομοίως, οδός Δάφνης αρ. 14
του Βαχαρία Ιωάννη, κατοίκου ομοίως, οδός Δάφνης αρ. 24
της Πασχαλίδου Μαρίας, κατοίκου ομοίως,
της Καραμπέτσου Δέσποινας, κατοίκου ομοίως, οδός Χρυσανθέμων
του Αβατάγγελου Εμμανουήλ, κατοίκου ομοίως, οδός Χλόης αρ. 8
της Κοντολέοντος Έλιας, κατοίκου ομοίως, όδος Αμαριλλίδος αρ. 13
της Παναγιωτοπούλου Άννας-Μαρίας, κατοίκου ομοίως, οδός Αμαριλλίδος αρ. 27
του Αναστασόπουλου Βασίλειου, κατοίκου ομοίως, οδός Δάφνης αρ. 15
του Πίτσιου Γεώργιου, κατοίκου ομοίως, οδός Φάρου αρ. 7
του Χριστοφορίδη Ιωάννη, κατοίκου ομοίως, οδός Φάρου (τέρμα)
του Στάικου Γεώργιου, κατοίκου ομοίως, οδός Φάρου αρ. 9
του Πανούση Αντώνιου, κατοίκου ομοίως, οδός Φάρου αρ. 17
του Τσίγα Δημοσθένη, κατοίκου ομοίως, οδός Δάφνης αρ. 10
του Ζήση Γεωργίου, κατοίκου ομοίως, οδός Δάφνης αρ. 16
της Πεντόβολου Μαρίας, κατοίκου ομοίως, οδός Δάφνης αρ. 35
του Δροσόπουλου Αριστείδη, κατοίκου ομοίως, οδός Δάφνης αρ. 26
του Σιάρκου Γεωργίου, κατοίκου ομοίως, οδός Δάφνης αρ. 39
της Γεωργοπούλου- Πούλιου Άννας, κατοίκου ομοίως, οδός Παπαρούνας
του Ισαακίδη Σταύρου, κατοίκου ομοίως, οδός Γαζίας αρ. 10
του Κλαπή Γεώργιου, κατοίκου ομοίως, οδός Δάφνης αρ. 12
του Πετυχάκη Εμμανουήλ, κατοίκου ομοίως, οδός Φιλίας αρ. 14
του Αλεξίου Παναγιώτη, κατοίκου ομοίως, οδός Φιλίας αρ. 16
της Σάντολη Αναστασίας, κατοίκου ομοίως, οδός Φιλίας αρ. 12
του Λιούκα Κωνσταντίνου, κατοίκου ομοίως, οδός Φάρου αρ. 19
του Χριστοφάκη Στυλιανού, κατοίκου ομοίως, οδός Φάρου αρ. 8
του Μπράιλα Δημητρίου, κατοίκου ομοίως, οδός Φάρου αρ. 5
του Θεοδωρακάτου Δημητρίου, κατοίκου ομοίως, οδός Παπαρούνας αρ. 10
του Σαΐτη Ευαγγέλου, κατοίκου ομοίως, οδός Παπαρούνας αρ. 22
του Χιώτη Κυριάκου, κατοίκου ομοίως, οδός Παπαρούνας αρ. 20
του Αγγελή Γεωργίου, κατοίκου ομοίως, οδός Μυτιλήνης αρ. 2
του Φουρναρίδη Ιωάννη, κατοίκου ομοίως, οδός Σμύρνης & Μυτιλήνης
του Ιωάννου Λεωνίδα, κατοίκου ομοίως, οδός Αλεξάνδρας αρ. 5
του Χάντζου Δημητρίου, κατοίκου ομοίως, οδός Μυτιλήνης αρ. 9
της Χάντζου Μαρίας, κατοίκου ομοίως,
της Ζαχαράτου Αγγελικής, κατοίκου ομοίως, οδός Ν. Ελβετίας αρ. 5
του Γερογιαννόπουλου Πέτρου, κατοίκου ομοίως, οδός Γιασεμιών αρ. 14
της Γερογιαννοπούλου Εύας, κατοίκου ομοίως,
του Μωραΐτη Ευάγγελου, κατοίκου ομοίως, οδός Γιασεμιών αρ. 6,
της Μωραΐτη Άννας, κατοίκου ομοίως,
του Παπακώστα Βασίλη, κατοίκου ομοίως, οδός Γιασεμιών αρ. 5,
της Παπακώστα Βαρβάρας, κατοίκου ομοίως,
του Κώττη Πάρι, κατοίκου ομοίως, οδός Γιασεμιών αρ. 14-16,
της Κώττη Αγγελικής, κατοίκου ομοίως,
της Μπαμπή Γεωργίας, κατοίκου ομοίως, οδός Γιασεμιών αρ. 3,
της Μπαμπή Νατάσσας, κατοίκου ομοίως,
του Μακρυγιάννη Κωνσταντίνου, κατοίκου ομοίως, οδός Γαρδένιας αρ. 1,
της Μακρυγιάννη Στέλλας, κατοίκου ομοίως,
του Χατζηιωάννου Πέτρου, κατοίκου ομοίως, οδός Γαρδένιας αρ. 2,
της Χατζηιωάννου Πηνελόπης, κατοίκου ομοίως,
της Κάπου Θεώνης, κατοίκου ομοίως, οδός Γιασεμιών αρ. 2,
του Κάπου Μιλτιάδη, κατοίκου ομοίως,
του Λάιου Αλέξη, κατοίκου ομοίως, οδός Υακίνθου & 25ης Μαρτίου,
της Λάιου Αικατερίνης, κατοίκου ομοίως,
του Κεχαγιά Χρήστου, κατοίκου ομοίως, οδός Δάφνης (πάροδος),
του Τόλη Στυλιανού, κατοίκου ομοίως, οδός Δάφνης αρ. 76,
του Οικονόμου Μιχάλη, κατοίκου ομοίως, οδός Δάφνης αρ. 56,
του Γαντζόγια Λουκά, κατοίκου ομοίως, οδός Δάφνης αρ. 48,
της Παπαδιά Ελένης, κατοίκου ομοίως, οδός Δάφνης αρ. 46,
της Παύλου Θεοδώρας, κατοίκου ομοίως, οδός Δάφνης αρ. 73,
του Ροδουσάκη Νικολάου, κατοίκου ομοίως, Παραλία Χαλκουτσίου
της Παπαδόπουλου Ραχήλ, κατοίκου Δ.Δ. Σκάλας Ωρωπού Ν. Αττικής, οδός 28ης Οκτωβρίου αρ. 16
του Ηλιάσκου Ευαγγέλου, κατοίκου ομοίως, οδός 25ης Μαρτίου αρ. 3
της Ρόδη Γιώτας, κατοίκου ομοίως, οδός Πινδάρου αρ. 8
της Ρόδη Ελένης, κατοίκου ομοίως,
της Μετοχιάτη Καλλιόπης, κατοίκου ομοίως, οδός Νικολάου Παρούση αρ. 14,
της Μπαμπούκη Φανής, κατοίκου ομοίως, οδός 28ης Οκτωβρίου αρ. 7
του Μπαρδάκα Τρύφωνος, κατοίκου ομοίως, οδός Γ. Δροσίνη αρ. 10
του Λαμπαδαρίδη Σωτήριου, κατοίκου Δ.Δ. Νέων Παλατίων Ωρωπού Ν. Αττικής, οδός Γεννηματά αρ. 6
της Στεργίου Ιωάννας, κατοίκου ομοίως, οδός Σμύρνης αρ. 25
της Καζάκου Αικατερίνης, κατοίκου ομοίως, οδός Προποντίδος αρ. 32
της Μανούσου Αναστασίας, κατοίκου ομοίως, οδός Γεννηματά αρ. 42
του Διαματάρη Γεωργίου, κατοίκου Δ.Δ. Δηλεσίου Δήμου Οινοφύτων Ν. Βοιωτίας, Πλατεία Δηλεσίου
του Διαματάρη Δημητρίου κατοίκου ομοίως
ΚΑΤΑ
1. του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων,
2. του Υπουργού Ανάπτυξης,
3. του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, και
4. του Υπουργού Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης
ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΚΥΡΩΣΗ
της παράλειψης οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας των ανωτέρω Υπουργών να προβούν (Α) στην έκδοση Απόφασής με την οποία (α) εγκρίνονται οι περιβαλλοντικοί όροι του έργου «Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας Υγρών Βιομηχανικών Αποβλήτων περιοχής Ασωπού» και των απαραίτητων συνοδών αυτού έργων (δίκτυο αποχέτευσης βιομηχανικών επεξεργασμένων αποβλήτων) σύμφωνα με το άρθρο 4 του ν. 1650/1986 «για την προστασία του περιβάλλοντος» (ΦΕΚ Α΄ 160) όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 2 του ν.3010/2002 (ΦΕΚ Α΄ 91) μετά τη διενέργεια όλων των απαραίτητων προπαρασκευαστικών ενεργειών (έκδοση Προκαταρκτικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης και Αξιολόγησης) και (β) προσδιορίζεται ο φορέας λειτουργίας του και διεαζευκτικά ή συνδυαστικά (Β) στη σύνταξη και προώθηση Προτάσεώς τους προς έκδοση Προεδρικού Διατάγματος, σύμφωνα με τα άρθρα 24 παρ. 1 και 2 και 43 παρ. 2 του Συντάγματος και άρθρο 23 του ν. 1650/1986 «για την προστασία του περιβάλλοντος» (ΦΕΚ Α΄ 160) με το οποίο να χαρακτηρίζεται η περιοχή λεκάνης απορροής του χειμάρρου Ασωπού ως «Ζώνη Ειδικών Περιβαλλοντικών Ενισχύσεων».
************************************
Με την προσβαλλόμενη παράλειψη
οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας οι ανωτέρω Υπουργοί δεν προέβησαν (Α) στην
έκδοση Απόφασής με την οποία (α) εγκρίνονται οι περιβαλλοντικοί όροι
του έργου «Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας Υγρών Βιομηχανικών Αποβλήτων
περιοχής Ασωπού» και των απαραίτητων συνοδών αυτού έργων (δίκτυο
αποχέτευσης βιομηχανικών επεξεργασμένων αποβλήτων) σύμφωνα με το άρθρο 4
του ν. 1650/1986 «για την προστασία του περιβάλλοντος» (ΦΕΚ Α΄ 160)
όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 2 του ν.3010/2002 (ΦΕΚ Α΄ 91) μετά τη
διενέργεια όλων των απαραίτητων προπαρασκευαστικών ενεργειών (έκδοση
Προκαταρκτικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης και Αξιολόγησης) και (β)
προσδιορίζεται ο φορέας λειτουργίας του και διεαζευκτικά ή συνδυαστικά
(Β) στη σύνταξη και προώθηση Προτάσεώς τους προς έκδοση Προεδρικού
Διατάγματος, σύμφωνα με τα άρθρα 24 παρ. 1 και 2 και 43 παρ. 2 του
Συντάγματος και άρθρο 23 του ν. 1650/1986 «για την προστασία του
περιβάλλοντος» (ΦΕΚ Α΄ 160) με το οποίο να χαρακτηρίζεται η περιοχή
λεκάνης απορροής του χειμάρρου Ασωπού ως «Ζώνη Ειδικών Περιβαλλοντικών
Ενισχύσεων».Η παράλειψή του δε αυτή εκδηλώθηκε με την άπρακτη πάροδο τριμήνου από της υποβολής αιτήσεώς μας με αριθμούς πρωτοκόλλου 1615/22.05.2009 (Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.), 4929/22.05.2009 (ΥΠ.ΑΝ), 3264/22.05.2009 (ΥΠ.Α.Α.Τ.) και 68265/22.05.2009 (ΥΠ.Υ.Κ.Α.) προς αυτούς.
Με την παρούσα αίτησή μας ζητούμε την ακύρωση της προσβαλλόμενης παράλειψης οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας.
Προς τούτου έχουμε προφανές και έντονο έννομο συμφέρον στην κατάθεση της παρούσας αίτησής μας καθόσον τυγχάνουμε κάτοικοι Χαλκουτσίου, Σκάλας Ωρωπού, Νέων Παλατίων και Δηλεσίου, δηλαδή οικισμών οι οποίοι επηρεάζονται άμεσα από τη συνεχιζόμενη ρύπανση του Ασωπού, των παραπόταμών του και των υπογείων υδάτων της περιοχής.
Η ανωτέρω παράνομη παράλειψη προσβάλλεται για μια σειρά λόγους που θα αναπτυχθούν αμέσως πιο κάτω, αφού όμως πρώτα παρατεθεί σύντομα η ιστορία της επίδικης υπόθεσης.
Ι. Ιστορικό
Στην περιοχή του χειμάρρου Ασωπού και σε ακτίνα 7 χιλιομέτρων υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός μικρών, μεσαίων και μεγάλων μεταποιητικών επιχειρήσεων ο οποίος - σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Οινοφύτων - στην ευρύτερη περιοχή που περικλείεται μεταξύ Αυλώνος Αυλίδας και Σχηματαρίου υπερβαίνει τις χίλιες (1.000). Από τις επιχειρήσεις αυτές το 80% τουλάχιστον βρίσκεται κατά μήκος του οδικού εθνικού άξονα Οινοφύτων-Σχηματαρίου μήκους 6,5 χλμ περίπου και σε μέσο πλάτος που δεν υπερβαίνει τα 3,5 χλμ. Από όλες αυτές τις επιχειρήσεις, το ένα τρίτο περίπου παράγουν υγρά απόβλητα σε ποσότητες που κυμαίνονται από 0,3 m3/ημέρα έως 3000m3/ημέρα ανάλογα με την παραγωγική διαδικασία που ακολουθείται και το μέγεθος κάθε βιομηχανίας. Τα απόβλητα αυτά παράγονται κυρίως από τα κλωστοϋφαντουργεία – βαφεία – φινιριστήρια, τις βιομηχανίες τροφίμων, τις μεταλλουργικές μονάδες, τις χημικές μονάδες καθώς επίσης και τις κτηνοτροφικές μονάδες. Οι περισσότερες από αυτές τις μονάδες διαθέτουν τα απόβλητά τους ανεπεξέργαστα. Επιπλέον, σε ελάχιστες από τις μονάδες που διαθέτουν συστήματα επεξεργασίας, τα συστήματα αυτά δουλεύουν ικανοποιητικά ώστε τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των επεξεργασμένων αποβλήτων να μην ξεπερνούν τα ανώτατα επιτρεπτά όρια για διάθεση σε φυσικούς αποδέκτες που προβλέπονται από την ΚΥΑ 19640/27-12-1979 (ΦΕΚ Β΄ 1136).
Οι συνηθέστεροι τρόποι διάθεσης των παραγόμενων υγρών αποβλήτων, ανεξάρτητα από το αν αυτά επεξεργάζονται ή όχι πριν την τελική τους διάθεση, είναι η απόρριψη τους στο χείμαρρο Ασωπό και στους παραποτάμους του, η επιφανειακή διάθεση στο παρακείμενο έδαφος και η συγκέντρωση σε απορροφητικούς βόθρους. Το βασικό κριτήριο εκ μέρους των βιομηχανιών για το είδος διάθεσης που θα εφαρμοστεί είναι η απόσταση από το χείμαρρο Ασωπό ή τους παραπόταμους αυτού, κάτι το οποίο δεν ισχύει πάντα αφού υπάρχουν περιπτώσεις βιομηχανιών που παρά την αρκετά μεγάλη απόσταση που έχουν από τον Ασωπό, ο τελευταίος είναι ο τελικός αποδέκτης των αποβλήτων τους. Επιπλέον στις περισσότερες περιπτώσεις που οι ποσότητες αποβλήτων που παράγονται είναι μεγάλες προτιμάται ως τελική διάθεση η απόρριψη των αποβλήτων στο χείμαρρο Ασωπό ακόμη και αν βρίσκεται σε μεγάλη απόσταση από τη βιομηχανία.
Επίσης σε πολλές περιπτώσεις βιομηχανίες αποχετεύουν τα απόβλητά τους σε επιφανειακούς αγωγούς ομβρίων υδάτων οι οποίοι όμως έχουν τελικό προορισμό τον Ασωπό.
Μεγάλος αριθμός βιομηχανιών συγκεντρώνουν τα απόβλητά τους σε απορροφητικούς βόθρους. Το γεγονός αυτό έχει σαν συνέπεια την υποβάθμιση της ποιότητας του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα λόγω της κατείσδυσης μεγάλων ποσοτήτων ρυπαντικών ουσιών. Επιπλέον οι χρησιμοποιούμενοι βόθροι, αν και στην πλειονότητά τους είναι απορροφητικοί, λόγω τόσο του μεγάλου όγκου υγρών αποβλήτων που διοχετεύονται σε αυτούς καθημερινά όσο και της ποιότητας των αποβλήτων (π.χ. αυξημένα λιπαρά με αποτέλεσμα την επιφανειακή επίστρωση των τοιχωμάτων) πληρώνονται σχετικά γρήγορα και κατά συνέπεια εκκενώνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα από βυτιοφόρα οχήματα. Χώρος τελικής τους διάθεσης είναι φυσικοί νερόλακκοι οι οποίοι δεν είναι ελεγχόμενοι.
Άλλη πρακτική που ακολουθείται από μεγάλο ποσοστό βιομηχανιών είναι η επιφανειακή διάθεση υγρών αποβλήτων τους στο παρακείμενο έδαφος. Στις περισσότερες περιπτώσεις η επιφανειακή διάθεση λαμβάνει χώρα για τις στρατσώνες από τους πύργους ψύξης και τα νερά που προέρχονται από την αναγέννηση των απιονιστών που χρησιμοποιούνται για την επεξεργασία του νερού των γεωτρήσεων. Η συγκεκριμένη πρακτική διάθεσης έχει ως αποτέλεσμα τόσο την επιβάρυνση του εδάφους με ανεπιθύμητες ρυπαντικές ουσίες (σε αρκετές περιπτώσεις με ιδιαίτερα υψηλές συγκεντρώσεις) όσο και του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα λόγω της υδατοπεράτωσης διάφορων γεωλογικών σχηματισμών που αναπτύσσονται στην περιοχή.
Σε ημερήσια βάση απορρίπτονται στον Ασωπό συνολικά περίπου 13000m3 υγρών αποβλήτων κατά την υγρή περίοδο, εκ των οποίων το μεγαλύτερο ποσοστό είναι είτε εντελώς ανεπεξέργαστα είτε ελλιπώς επεξεργασμένα. Από τον όγκο αυτό αποβλήτων το 75% περίπου παράγεται από τον κλάδο των κλωστοϋφαντουργείων – βαφείων – φινιριστήριων, το 18% παράγεται από τις βιομηχανίες παραγωγής ειδών διατροφής και το 3% από τις βιομηχανίες που ασχολούνται με την επεξεργασία μετάλλων. Στην παραπάνω ποσότητα δεν έχουν ληφθεί υπόψη τα απόβλητα που παράγονται από διάφορες κτηνοτροφικές μονάδες οι οποίες γειτνιάζουν με τον Ασωπό και τον χρησιμοποιούν ως τελικό αποδέκτη των αποβλήτων τους.
Αποτέλεσμα αυτής της παντελώς ανεξέλεγκτης κατάστασης και της ύπαρξης από 35ετίας de facto (ουδέποτε ωστόσο θεσμοθετημένης) ‘βιοτεχνικής – βιομηχανικής περιοχής’ έκτασης 23.000 στρεμμάτων (ενώ η μεγαλύτερη θεσμοθετημένη ΒΙ.ΠΕ. στην Ελλάδα, αυτή της Θεσσαλονίκης, είναι 10.000 στρεμμάτων) είναι η σημαντική ρύπανση των επιφανειακών και υπογείων υδάτων της περιοχής η οποία, σε ορισμένες περιπτώσεις ξεπερνά εκατοντάδες φορές το ανώτατο επιτρεπτό όριο παρουσίας συγκεκριμένων ρύπων στο υδάτινο περιβάλλον. Σημειώνεται ότι το πρόβλημα της ρύπανσης των επιφανειακών υδάτων του Ασωπού και των υπόγειων υδάτων της ευρύτερης περιοχής δεν είναι πρόσφατο. Ήδη από τη δεκαετία του 1970 είχε εντοπιστεί, γεγονός που οδήγησε στην έκδοση της ΚΥΑ 19640/27-12-1979 (ΦΕΚ Β΄ 1136) με την οποία καθορίστηκαν ειδικοί όροι διαθέσεως υγρών βιομηχανικών αποβλήτων και λυμάτων, διάθεση η οποία επιτρέπονταν ήδη από το 1969, δεδομένου ότι με την διυπουργική απόφαση Γ1/1806/7-3-1969 ο Ασωπός είχε χαρακτηρισθεί αποδέκτης βιομηχανικών αποβλήτων των βιομηχανιών της περιοχής Οινόης – Οινοφύτων χωρίς ουδέποτε να εκπονηθεί μελέτη η οποία να ορίσει τη φέρουσα ικανότητά του σε υγρά απόβλητα της ποιότητας της ΚΥΑ 19640/27-12-1979, ώστε με τον τρόπο αυτό να ασκείται έκτοτε μια ολοκληρωμένη πολιτική κατά τη χορήγηση των νέων αδειών εγκατάστασης των βιομηχανιών.
Όπως προκύπτει από ευρήματα μελέτης του Τομέα Διαχείρισης Περιβάλλοντος του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, που παρουσιάστηκε τον Οκτώβριο του 2008, από Οινόφυτα μέχρι Ωρωπό παρατηρούνται μεγάλες συγκεντρώσεις εξασθενούς χρωμίου αλλά και άλλων τοξικών μετάλλων. Πιο συγκεκριμένα, εντοπίζεται εξασθενές χρώμιο σε συγκεντρώσεις των 100 μgr/l, νικέλιο σε συγκεντρώσεις 31 μgr/l, κοβάλτιο 30 μgr/l, σίδηρος 420 μgr/l, μαγγάνιο 157 μgr/l και βάριο 18.000 μgr/l. Η μελέτη συμπεραίνει ότι τα νερά του ποταμού από το ύψος της βιομηχανικής περιοχής Οινοφύτων έως και τις εκβολές του στον Ωρωπό κρίνονται ακατάλληλα για άρδευση λόγω της ρύπανσής τους από βαρέα μέταλλα.
Εξ’ άλλου, στην «Αναγνωριστική υδρογεωλογική- υδροχημική έρευνα ποιοτικής επιβάρυνσης των υπόγειων νερών της ευρύτερης περιοχής της λεκάνης του Ασωπού», που εκπονήθηκε από τον Τομέα Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος του Ι.Γ.Μ.Ε., και ολοκληρώθηκε το Φεβρουάριο του 2008, επίσης, καταγράφονται συγκεντρώσεις εξασθενούς χρωμίου που ξεπερνούν τα 100 μgr/l νερού. Αυτές εντοπίζονται στην Παραλία Αυλίδος, βορειοανατολικά του Αγίου Θωμά, δυτικά από τα Οινόφυτα και νοτιοανατολικά του Ασπροκάμπου. Συγκεντρώσεις της τάξεως των 50 μgr/l εξασθενούς χρωμίου εμφανίζονται κατά κύριο λόγο νότια των Οινοφύτων πέριξ της κοίτης του Ασωπού, βόρεια και ανατολικά του Ασπροκάμπου, ενώ στα 20-30 μgr/l βρίσκονται τα υπόγεια ύδατα βόρεια του Σχηματαρίου, στον Ωρωπό και το Χαλκούτσι.
Από τα παραπάνω είναι εμφανές ότι λόγω της συνεχιζόμενης ρύπανσης της περιοχής η οποία οφείλεται στην έντονη βιομηχανική δραστηριότητα, και στην έλλειψη ή /και αναποτελεσματικότητα των όποιων προβλεπόμενων μέτρων, έχει συντελεστεί και συνεχίζεται να συντελείται σημαντικότατη υποβάθμιση της ποιότητας τόσο του χειμάρρου Ασωπού και των παραποτάμων του όσο και του εδάφους και του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα της περιοχής, υποβάθμιση που μπορεί χωρίς υπερβολή να χαρακτηριστεί «οικολογικό έγκλημα».
Από το 1965, με το νόμο 4458/1965, ξεκίνησε το πρόγραμμα της δημιουργίας οργανωμένων βιομηχανικών περιοχών (ΒΙ.ΠΕ.) με φορέα υλοποίησης την Ελληνική Τράπεζα Βιομηχανικής Αναπτύξεως. Το πρόγραμμα αυτό είχε ως σκοπούς την βιομηχανική αποκέντρωση, την ενίσχυση και τον εκσυγχρονισμό της ελληνικής βιομηχανίας αλλά και την προστασία του περιβάλλοντος μέσω συγκεκριμένων έργων υποδομής αλλά και οργανωτικών δράσεων σχετικά με τη λειτουργία των ΒΙ.ΠΕ. Πρωταρχικό έργο υποδομής σε κάθε ΒΙ.ΠΕ. ήταν (και είναι) το πλήρες αποχετευτικό δίκτυο καθώς και κεντρική μονάδα επεξεργασίας των βιομηχανικών υγρών αποβλήτων. Οι όροι λειτουργίας των βιομηχανιών στις ΒΙ.ΠΕ. θεσπίστηκαν το 1973 σε εφαρμογή του άρθρου 5 του ν.4458/1965 ενώ επίσης προβλέφθηκε η οργάνωση σε κάθε ΒΙ.ΠΕ. Φορέα Διαχείρισης ώστε να διασφαλίζεται η τήρηση του κανονισμού λειτουργίας. Ουδέποτε, αν και το νομοθετικό πλαίσιο προϋπήρχε του ορισμού του Ασωπού ως αποδέκτη βιομηχανικών αποβλήτων των βιομηχανιών της περιοχής Οινόης – Οινοφύτων, δεν χαρακτηρίστηκε η περιοχή ως ΒΙ.ΠΕ., αλλά αντίθετα επετράπη επί σειρά δεκαετιών η άναρχη βιομηχανική ανάπτυξη στη περιοχή με την έκδοση αδειών εγκατάστασης και λειτουργίας χωρίς την ύπαρξη κατάλληλης υποδομής καθώς και επαρκούς μηχανισμού ελέγχου της τήρησης των όρων λειτουργίας και προστασίας του περιβάλλοντος.
ΙΙ. Ακυρωτικοί Λόγοι
Οι λόγοι για τους οποίους θα πρέπει να ακυρωθεί η προσβαλλόμενη παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας, που προσβάλλεται νομότυπα και εμπρόθεσμα, δεδομένου ότι η αίτηση ακύρωσης ασκείται εντός εξήντα (60) ημερών από την άπρακτη παρέλευση τριμήνου από της υποβολής της αιτήσεώς μας προς τους ανωτέρω Υπουργούς, είναι οι ακόλουθοι:
1. Σε αναγνώριση της πιο πάνω περιγραφόμενης κατάστασης, ήδη από το 1996, το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων ανέθεσε στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο (Ε.Μ.Π.) την εκπόνηση μελέτης, εντοπίζοντας ότι το πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπιστεί τεχνικά μέσω της κατασκευής «Κεντρικής Μονάδας Επεξεργασίας (Κ.Μ.Ε.) Υγρών Βιομηχανικών Αποβλήτων περιοχής Ασωπού» και σύνδεσή της μέσω συστήματος αγωγών με τις βιομηχανικές μονάδες της περιοχής. Η λειτουργία της Κ.Μ.Ε. θα έχει ως αποτέλεσμα την ελαχιστοποίηση της διάθεσης υγρών αποβλήτων από τις γύρω βιομηχανίες στους φυσικούς αποδέκτες της περιοχής με συνέπεια τη σταδιακή απορρύπανση του Ασωπού όσο και του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα.
Το 1998, αφού ήδη από το 1997 είχαν ολοκληρωθεί η Προκαταρκτική Έρευνα και συνταχθεί οι Ειδικές Τεχνικές Προδιαγραφές για το έργο, το Ε.Μ.Π. εκπόνησε Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων η οποία όμως ουδέποτε δημοσιεύθηκε και εγκρίθηκε ώστε να εκδοθεί Απόφασή Σας έγκρισης περιβαλλοντικών όρων, σύμφωνα με την κείμενη περιβαλλοντική νομοθεσία.
Το γεγονός αυτό μαρτυρεί κατά αδιαμφισβήτητο τρόπο ότι οι ανωτέρω Υπουργοί έχουν ήδη από δεκαετίας τόσο αναγνωρίσει τις ευθύνες τους, όσο και κινηθεί προς την κατεύθυνση επίλυσης του προβλήματος προκρίνοντας την κατασκευή και λειτουργία Κεντρικής Μονάδας Επεξεργασίας (Κ.Μ.Ε.) Υγρών Βιομηχανικών Αποβλήτων περιοχής Ασωπού ως την μοναδική ενδεικνυόμενη λύση τεχνικής φύσεως για την αντιμετώπιση του προβλήματος της ρύπανσης της περιοχής. Και μάλιστα η διαδικασία προχώρησε σε τέτοιο βαθμό (είχαν ετοιμαστεί και τεύχη δημοπράτησης) ώστε, με δεδομένη τη συνεχιζόμενη ρύπανση και υποβάθμιση της ποιότητας των υδάτων του Ασωπού και του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα, και την παρέλευση μίας δεκαετίας αδράνειας από μέρους τους, να υποχρεούνται πλέον σήμερα, να ολοκληρώσουν την προβλεπόμενη διαδικασία και να εκδώσουν απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων του έργου «Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας (Κ.Μ.Ε.) Υγρών Βιομηχανικών Αποβλήτων περιοχής Ασωπού» καθώς, εν προκειμένω η όποια περαιτέρω αδράνειά τους θίγει τον πυρήνα του άρθρου 24 παρ. 1 του Συντάγματος σύμφωνα με το οποίο «1. Η προστασία του φυσικού […] περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους […] και. Για τη διαφύλαξή του το Κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας» και συνιστά παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας. Με την απόφαση δε έγκρισης περιβαλλοντικών όρων του ανωτέρω έργου υποχρεούνται να μεριμνήσουν και για τον καθορισμό Φορέα ο οποίος θα αναλάβει την λειτουργία του που θα έχει τη δυνατότητα – θεσμική, υλικοτεχνική, οικονομική και το ανθρώπινο δυναμικό – να καταστήσει τη λειτουργία του Κ.Μ.Ε. αποτελεσματική.
2. Σύμφωνα με το άρθρο 23 του ν. 1650/1986 (Α΄ 160) «1. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται ύστερα από πρόταση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας, Οικονομικών και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, είναι δυνατό να χαρακτηρίζονται ως ζώνες ειδικών περιβαλλοντικών ενισχύσεων περιοχές με φυσικούς αποδέκτες που παρουσιάζουν κρίσιμα περιβαλλοντικά προβλήματα και δεν πληρούν τις κατευθυντήριες ή και οριακές τιμές των παραμέτρων ποιότητας των άρθρων 7 παρ. 1 και 9 παρ. 1. Με το ίδιο προεδρικό διάταγμα γίνεται η οριοθέτηση των περιοχών αυτών και καθορίζονται ειδικοί περιορισμοί χρήσεων γης και συντονισμένο πρόγραμμα μέτρων για την προστασία του περιβάλλοντος και πέρα από τους ισχύοντες γενικούς περιορισμούς. Ο χαρακτηρισμός μιας περιοχής ως ζώνης ειδικών περιβαλλοντικών ενισχύσεων γίνεται με βάση ειδική μελέτη που εκπονείται είτε από τη νομαρχία είτε από τους οικείους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης, είτε από τις υπηρεσίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων είτε, τέλος, [...] Η μελέτη αυτή τεκμηριώνει την κρισιμότητα του προβλήματος με μετρήσεις και στοιχεία συγκρίσιμα με εκείνα του εθνικού δικτύου παρακολούθησης της ποιότητας της ατμόσφαιρας ή των νερών και προτείνει τους ενδεικνυόμενους ειδικούς περιορισμούς και μέτρα για την αναβάθμιση του περιβάλλοντος της συγκεκριμένης περιοχής. 2. Με το προεδρικό διάταγμα της προηγούμενης παραγράφου είναι δυνατό να προβλέπεται η παροχή οικονομικών κινήτρων ή η επιβολή ανταποδοτικών τελών στα νομικά ή φυσικά πρόσωπα που υπόκεινται στους παραπάνω ειδικούς περιορισμούς και μέτρα, να καθορίζονται οι σχετικές προϋποθέσεις και διαδικασία, καθώς και ο τρόπος είσπραξης και απόδοσης των τελών και να ρυθμίζεται κάθε αναγκαία λεπτομέρεια. 3. Η παρακολούθηση της εφαρμογής των ειδικών περιορισμών και μέτρων που επιβάλλονται κατά την παρ. 1 ανήκει στις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων. […]
Ο χείμαρρος Ασωπός και τα ρυπασμένα υπόγεια ύδατα της περιοχής υπάγονται αδιαμφισβήτητα στις διατάξεις του άρθρου 23 του ν. 1650/1986 καθώς πρόκειται (α) για περιοχή με φυσικούς αποδέκτες και (β) οι οποίοι παρουσιάζουν κρίσιμα περιβαλλοντικά προβλήματα καθώς δεν πληρούν τις κατευθυντήριες ή και οριακές τιμές των παραμέτρων ποιότητας υδάτων, αντίθετα τις υπερβαίνουν κατά προφανή τρόπο. Επιπρόσθετα, ήδη υπάρχουν μελέτες από αναγνωρισμένα εθνικά ερευνητικά κέντρα και φορείς (Γ.Χ.Κ., Γεωπονικό Πανεπιστήμιο, Ι.Γ.Μ.Ε. κ.α.) οι οποίες τεκμηριώνουν την κρισιμότητα του προβλήματος με σχετικές μετρήσεις, ενώ τα ενδεδειγμένα κατάλληλα και επείγοντα μέτρα αντιμετώπισης της ρύπανσης είναι ήδη από δεκαετίες γνωστά [κατασκευή και λειτουργία «Κεντρικής Μονάδας Επεξεργασίας (Κ.Μ.Ε.) Υγρών Βιομηχανικών Αποβλήτων περιοχής Ασωπού» (βλ. ανωτέρω)]. Επομένως η σύνταξη και προώθηση σχετικού Προεδρικού Διατάγματος του άρθρου 23 του ν. 1650/1986 με το οποίο η περιοχή λεκάνης απορροής του χειμάρρου Ασωπού χαρακτηρίζεται ως «Ζώνη Ειδικών Περιβαλλοντικών Ενισχύσεων» είναι ώριμη και κάθε αδράνειά των ανωτέρω Υπουργών θίγει τον πυρήνα του άρθρου 24 παρ. 1 του Συντάγματος σύμφωνα με το οποίο «1. Η προστασία του φυσικού […] περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους […]. Για τη διαφύλαξή του το Κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας» και συνιστά παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας.
ΕΠΕΙΔΗ, οι ανωτέρω Υπουργοί υπέχουν ευθεία και απαρέγκλιτη υποχρέωση, κατά τα ανωτέρω, στην διενέργεια όλων των απαραίτητων ενεργειών (έκδοση Προκαταρκτικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης και Αξιολόγησης) και έκδοση Απόφασής τους με την οποία εγκρίνονται οι περιβαλλοντικοί όροι του έργου «Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας Υγρών Βιομηχανικών Αποβλήτων περιοχής Ασωπού» και των απαραίτητων συνοδών αυτού έργων (δίκτυο αποχέτευσης βιομηχανικών επεξεργασμένων αποβλήτων) σύμφωνα με το άρθρο 4 του ν. 1650/1986 «για την προστασία του περιβάλλοντος» (ΦΕΚ Α΄ 160) όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 2 του ν. 3010/2002 (ΦΕΚ Α΄ 91) και προσδιορισμό του φορέα λειτουργίας του, άλλως ή /και συνδυαστικά στην προώθηση του αιτουμένου Προεδρικού Διατάγματος με το οποίο χαρακτηρίζεται η ευρύτερη περιοχή λεκάνης απορροής του χειμάρρου Ασωπού ως «Ζώνη Ειδικών Περιβαλλοντικών Ενισχύσεων», και η παράλειψή τους συνιστά παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας.
ΕΠΕΙΔΗ, η έκδοση της ανωτέρω απόφασής τους έγκρισης περιβαλλοντικών όρων του έργου «Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας Υγρών Βιομηχανικών Αποβλήτων περιοχής Ασωπού» μπορεί να γίνει διαζευκτικά ή συνδυαστικά με τη σύνταξη και προώθηση Προτάσεώς τους προς έκδοση Προεδρικού Διατάγματος για χαρακτηρισμό της περιοχής λεκάνης απορροής χειμάρρου Ασωπού ως «Ζώνης Ειδικών Περιβαλλοντικών Ενισχύσεων», κατά το άρθρο 23 του ν. 1650/1986, στο οποίο θα πρέπει να προβλέπεται, ως αναγκαίο μέτρο, η εγκατάσταση και λειτουργία «Κεντρικής Μονάδα Επεξεργασίας Υγρών Βιομηχανικών Αποβλήτων περιοχής Ασωπού» και να προσδιορίζεται, κατά τα ανωτέρω, ο Φορέας λειτουργίας της.
Ζ Η Τ Ο Υ Μ Ε
1. Να ακυρωθεί η παράλειψη των ανωτέρω Υπουργών να προβούν (Α) στην έκδοση Απόφασής με την οποία (α) εγκρίνονται οι περιβαλλοντικοί όροι του έργου «Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας Υγρών Βιομηχανικών Αποβλήτων περιοχής Ασωπού» και των απαραίτητων συνοδών αυτού έργων (δίκτυο αποχέτευσης βιομηχανικών επεξεργασμένων αποβλήτων) σύμφωνα με το άρθρο 4 του ν. 1650/1986 «για την προστασία του περιβάλλοντος» (ΦΕΚ Α΄ 160) όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 2 του ν.3010/2002 (ΦΕΚ Α΄ 91) μετά τη διενέργεια όλων των απαραίτητων προπαρασκευαστικών ενεργειών (έκδοση Προκαταρκτικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης και Αξιολόγησης) και (β) προσδιορίζεται ο φορέας λειτουργίας του και διεαζευκτικά ή συνδυαστικά (Β) στη σύνταξη και προώθηση Προτάσεώς τους προς έκδοση Προεδρικού Διατάγματος, σύμφωνα με τα άρθρα 24 παρ. 1 και 2 και 43 παρ. 2 του Συντάγματος και άρθρο 23 του ν. 1650/1986 «για την προστασία του περιβάλλοντος» (ΦΕΚ Α΄ 160) με το οποίο να χαρακτηρίζεται η περιοχή λεκάνης απορροής του χειμάρρου Ασωπού ως «Ζώνη Ειδικών Περιβαλλοντικών Ενισχύσεων».2. Να καταδικαστεί το αντίδικο Δημόσιο στη δικαστική μας δαπάνη.
Αθήνα,19/10/2009
Ο πληρεξούσιος δικηγόρος
