Ο δυόσμος είναι ένα φυτό μέντας, επίσης γνωστό με την επιστημονική ονομασία Mentha spicata ή «ηδύοσμος ο μακρόφυλλος» επί το ελληνικότερο. Εχει φύλλα μυτερά στα άκρα του που μοιάζουν με δόρυ.
Ονομάζεται ακόμα βασιλικός της Βηθλεέμ και Μέντα της Παναγίας. Αυτά τα ονόματα απηχούν και το εύρος των περιοχών που καλλιεργείται ο δυόσμος, ένα φυτό που θεωρείται εγγενές στην Ευρώπη και την Ασία. Στην Αμερική παραμένει ασαφές αν μεταφέρθηκε εκ προθέσεως ή από προσκυνητές.
Ενώ μερικοί άνθρωποι καλλιεργούν με πολλή αγάπη το δυόσμο, κάποιοι άλλοι τον θεωρούν ενοχλητικό φυτό που αναπτύσσεται γρήγορα και παραμερίζει ή κυριαρχεί στα φυτά που μεγαλώνουν δίπλα του. Ο δυόσμος είναι αιώνιος, κάτι που σημαίνει πως σε πολλά περιβάλλοντα μπορεί να επανέρχεται κάθε χρόνο, γεγονός που μπορεί να είναι ευλογία ή κατάρα για τους κηπουρούς.
Ο δυόσμος έχει περίπου 30 εκατοστά ύψος, αλλά υπάρχουν και φυτά που έχουν ξεπεράσει το 1 μέτρο σε ύψος. Κάθε στέλεχος του φυτού καλύπτεται με φύλλα μήκους περίπου 5 εκατοστών που στενεύουν στις άκρες.
Στα μέσα του καλοκαιριού στο δυτικό ημισφαίριο, έχει μικροσκοπικά λουλούδια, και συνήθως πιστεύεται ότι είναι καλύτερα να πάρει κανείς το δυόσμο πριν κάνει λουλούδι, ειδικά αν σκοπεύει να τον χρησιμοποιήσει στη μαγειρική.
Υπάρχουν πολλές μαγειρικές χρήσεις του δυόσμου. Η γεύση του είναι ιδιαίτερα δημοφιλής σε κάποια ποτά, ενώ το ίδιο ισχύει και για τη χρησιμοποίησή του ως βότανο ή στο μαύρο τσάι. Το φυτό μπορεί να μαγειρευτεί σε μέντα ζελέ ως γαρνιτούρα σε κρέατα, ιδιαίτερα στο αρνί.
Μπορεί, επίσης, να βρεθεί σε οδοντόκρεμες και σε τσίχλες. Στη γεύση κάποιοι βρίσκουν ότι είναι πιο έντονος, από οποιαδήποτε άλλη γεύση μέντας. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο υπάρχουν εκείνοι που πιστεύουν ότι η παρουσία του είναι καταλυτική για να φτιαχτεί ένα φαγητό γεμάτο άρωμα και εκείνοι που θεωρούν ότι η μυρωδιά του το καταστρέφει, από την άποψη ότι υπερκαλύπτει όλες τις άλλες.
Εκτός, όμως, από τη μαγειρική, πολλές είναι οι χρήσεις του δυόσμου και ως βοτανική θεραπεία. Οι περισσότερες από αυτές τις θεραπείες έχουν δοκιμαστεί σε μεγάλο βαθμό, ωστόσο έτσι κι αλλιώς το συγκεκριμένο φυτό θεωρείται ήπιο βότανο, κάτι που σημαίνει πως ελάχιστοι άνθρωποι θα πρέπει να το αποφύγουν για λόγους υγείας, καθώς δεν έχει σημειωθεί καμία παρενέργεια από τη χρήση του.
Στην αρχαία ιατρική γνώση και στους σημερινούς καταλόγους με φυτικές θεραπείες, ο δυόσμος έχει καταχωριστεί ως το βότανο που μπορεί να ηρεμήσει τις στομαχικές διαταραχές. Είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικός σε θέματα μετεωρισμού, ενώ πολλά φάρμακα τον περιλαμβάνουν. Ενα ποτήρι γάλα με λίγο δυόσμο μπορεί να βοηθήσει την πέψη.
Ειδικότερα ο δυόσμος μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τις ακόλουθες καταστάσεις:
* Mετεωρισμό (αέρια)
* Δυσπεψία
* Ναυτία
* Πονόλαιμο
* Διάρροια
* Κρυολόγημα
* Πονόδοντο
* Κράμπες
* Καρκίνο
* Αρθρίτιδα
* Μυϊκούς πόνους
* Δερματικές παθήσεις
Μια άλλη χρήση του είναι η επιβράδυνση της ανάπτυξης τριχοφυΐας στο πρόσωπο των γυναικών. Αν και αυτή η χρήση δεν έχει αποδειχθεί, αξίζει σίγουρα μια δοκιμή, καθώς ο δυόσμος είναι φθηνός και σίγουρα λιγότερο επώδυνος από μια αποτρίχωση.
Μπορεί, τέλος, να χρησιμοποιηθεί ως αιθέριο έλαιο, αλλά και στην αρωματοθεραπεία, όπου η μυρωδιά του πιστεύεται ότι είναι δροσιστική και καθαρίζει τον εγκέφαλο.
