ΑΠΟ ΤΗ ΜΥΡΤΩ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ
Γεννιόμαστε θαρραλέοι ή γινόμαστε; Πότε το θάρρος γίνεται επικίνδυνο και πότε μετατρέπεται σε θράσος; Και, τελικά, πόση δόση θάρρους χρειαζόμαστε στη ζωή μας;
«Δεν μου αρέσω»Η απόφαση για ένα νέο ξεκίνημα σε μια ξένη χώρα, η άνευ όρων παράδοσή μας σε έναν καινούργιο έρωτα ή η πτώση με μπάντζι τζάμπινγκ από τον ισθμό της Κορίνθου είναι καταστάσεις που, αν και πολύ διαφορετικές μεταξύ τους, απαιτούν το ίδιο συστατικό για να γίνουν πραγματικότητα: θάρρος.
1. «Ο τολµών νικά». Η επιτυχία ακολουθεί πράγµατι τους θαρραλέους;
Το θάρρος είναι το αίσθημα που πρέπει να βγάλουμε στην επιφάνεια αν θέλουμε να αλλάξουμε διάφορα πράγματα στη ζωή μας. Όποιος δεν σκοπεύει να ξεπεράσει τον εαυτό του, όποιος δεν αντέχει να δοκιμάσει κάτι νέο, δεν μπορεί να ζήσει επιτυχημένες αλλαγές στη ζωή του. Αν κάποιος, δηλαδή, δεν μπορεί να αντιμετωπίσει με θάρρος το αφεντικό του και να ζητήσει αύξηση, δεν πρόκειται να δει επιπλέον μηδενικά στον μισθό του. Αντίστοιχα και όποιος δεν παίρνει το ρίσκο να νιώσει απογοήτευση, δεν θα μπορέσει να ερωτευτεί πραγματικά. Ο θαρραλέος, λοιπόν, έχει περισσότερες πιθανότητες να πετύχει, αφού τολμά να σκεφτεί πρωτοποριακά και να δοκιμάσει τις δυνάμεις του. Ωστόσο, όταν το θάρρος δεν συνοδεύεται από λογική επεξεργασία, το άτομο είναι πολύ πιθανό να ριψοκινδυνεύσει και να αποτύχει.
2. Θα ήθελα να αλλάξω πράγµατα στη ζωή µου, αλλά δεν έχω το θάρρος να το κάνω.
Πώς να ξεκινήσω;
Το πρώτο βήμα που πρέπει να κάνουμε είναι να αναλάβουμε την ευθύνη της ίδιας μας της ζωής. Πρέπει να σταματήσουμε να γκρινιάζουμε, να μην υιοθετούμε παθητική στάση και να μην επαναλαμβάνουμε μονότονα φράσεις όπως: «Έτσι είμαι, δεν μπορώ να κάνω κάτι για να το αλλάξω». Κάθε μικρή αλλαγή στην καθημερινότητά μας θα αυξήσει τη διάθεση και την ελπίδα μας για την επίτευξη των επόμενων. Χρειάζεται, λοιπόν, να σκεφτούμε τις αλλαγές που θέλουμε να πραγματοποιήσουμε, να τις ιεραρχήσουμε και να πάρουμε την απόφαση να ξεκινήσουμε με τη μικρότερη. Το ξεκίνημα θέλει ώθηση, κίνητρο και πίστη στο επιδιωκόμενο αποτέλεσμα.
3. Πρέπει να ακολουθώ κάθε παρόρµησή µου για αλλαγή;
Εξαρτάται. Δεν πρέπει επειδή νιώσαμε ένα αίσθημα δυσαρέσκειας να τα εγκαταλείψουμε όλα και να επιδιώξουμε πάση θυσία μια αλλαγή. Είναι σημαντικό να μην αποφασίζουμε μόνο ενάντια σε κάτι, αλλά και με την προοπτική κάποιου καινούργιου πράγματος. Να γνωρίζουμε ποια κατεύθυνση θέλουμε να ακολουθήσουμε. Ίσως, για παράδειγμα, το να συζητήσουμε με τους συναδέλφους μας σχετικά με την ανακατανομή των αρμοδιοτήτων στο γραφείο να κάνει πιο ενδιαφέρουσα τη δουλειά μας ή ένα σύντομο ταξίδι το Σαββατοκύριακο να βγάλει από τη χειμερία νάρκη τη σχέση με τον σύντροφό μας. Το σημαντικό, πάντως, είναι να έχουμε έναν ξεκάθαρο στόχο στο μυαλό μας και να έχουμε σκεφτεί καλά τον τρόπο να τον πετύχουμε.
4. Πότε το θάρρος γίνεται επικίνδυνο;
Το θάρρος μπορεί πράγματι να μας οδηγήσει κάποιες στιγμές στη λήψη λανθασμένων αποφάσεων. Γι’ αυτό και θα μας φανεί πολύ βοηθητική μια λίστα με τις θετικές και τις αρνητικές επιπτώσεις κάθε απόφασής μας. Σκεφτόμαστε, για παράδειγμα, να κάνουμε μια νέα αρχή στο εξωτερικό. Από τη μια πλευρά, έχουμε στο μυαλό μας τις καλύτερες εργασιακές συνθήκες. Πρέπει, όμως, να λάβουμε υπόψη μας και το πόσο εύκολα θα βρούμε δουλειά, καθώς και το αν θα μας αρέσει ο νέος τρόπος ζωής. Αφού ζυγίσουμε τα υπέρ και τα κατά, μπορούμε να αποφασίσουμε.
5. Γεννιόµαστε θαρραλέοι;
Όχι, αλλά ο τρόπος που μεγαλώνουμε παίζει σπουδαίο ρόλο στο πόσο θαρραλέοι θα γίνουμε. Παιδιά τα οποία οι γονείς τους τα ενθαρρύνουν να δοκιμάζουν νέες εμπειρίες και τους επιτρέπουν να κάνουν λάθη έχουν περισσότερες πιθανότητες να μη φοβούνται να τολμήσουν. Αντίθετα, παιδιά που έχουν μεγαλώσει με υπερπροστατευτικούς γονείς είναι δυσκολότερο να καταφέρουν πράγματα μόνα τους κατά την ενήλικη ζωή τους. Η συζήτηση μαζί με την επιβράβευση και την πειθώ, καθώς και η ανάπτυξη των κατάλληλων προτύπων, είναι εξαιρετικά χρήσιμα όπλα που πρέπει να επιστρατεύσουν οι γονείς.
6. Μαρτυρά η στάση του σώµατος έναν θαρραλέο άνθρωπο;
Φυσικά. Ας φέρουμε στο μυαλό μας έναν γορίλα ο οποίος χτυπάει με τις γροθιές του το προτεταμένο του στήθος γεμάτος δύναμη και θάρρος. Ένας άνθρωπος που στέκεται ευθυτενής με το κεφάλι ψηλά και το στήθος προς τα έξω δίνει στους γύρω του ένα πολύ συγκεκριμένο μήνυμα. Σύμφωνα, μάλιστα, με αμερικανική έρευνα, κάποιος που στέκεται όρθιος και έχει δυναμική παρουσία στον χώρο είναι πιθανότερο να είναι άνθρωπος με θάρρος, συγκριτικά με κάποιον που προσπαθεί να πιάνει όσο λιγότερο χώρο γίνεται (π.χ. είναι καθιστός σε μια γωνία). Οι μελετητές έδωσαν στους φοιτητές που συμμετείχαν στο πείραμα από 2 δολάρια στον καθένα και τους είπαν ότι μπορούσαν να τα κρατήσουν ή να τα παίξουν σε ένα τυχερό παιχνίδι, όπου υπήρχαν δύο πιθανότητες: να τα χάσουν ή να τα διπλασιάσουν. Στη συνέχεια, παρακολούθησαν τους φοιτητές που επέλεξαν να καθίσουν σε μικρές καρέκλες και αυτούς που προτίμησαν να «απλωθούν» σε άνετες πολυθρόνες γραφείου και παρατήρησαν ότι η δεύτερη ομάδα (όσοι επέλεξαν τις άνετες θέσεις) ρίσκαρε 45% περισσότερο από την πρώτη.
7. Οι άνδρες είναι πιο θαρραλέοι;
Για να αποκτήσει κανείς θάρρος, θα πρέπει σε πρώτη φάση να μάθει να συμφιλιώνεται με τα λάθη του και να δοκιμάζει πάλι από την αρχή. Θα πρέπει, με άλλα λόγια, να μην αφήνει την απογοήτευση να τον εμποδίζει να ξαναπροσπαθήσει. Συνήθως, όμως, οι γυναίκες δίνουν μεγάλη σημασία στα λάθη τους και μάλιστα συχνά αποφεύγουν ακόμα και να κάνουν κάτι από φόβο μήπως δεν τα καταφέρουν. Αντίθετα, οι άνδρες είναι πιο συμφιλιωμένοι με τα λάθη τους, επομένως τους είναι ευκολότερο να δοκιμάσουν νέες εμπειρίες.
8. Πότε το θάρρος γίνεται θράσος;
Όταν κανείς τολμά χωρίς σύνεση, συνείδηση και ευθύνη, τότε εύκολα μπορεί το θάρρος να μετατραπεί σε θράσος. Θέλει θάρρος να διεκδικήσει κανείς το δίκιο του, αλλά καταντά θράσος όταν καταπατά τα δικαιώματα των άλλων για να το επιτύχει. Καλό είναι, λοιπόν, το θάρρος της γνώμης να μη γίνεται θράσος της απόλυτης επίκρισης.
Ασκήσεις θάρρους
Αν ανήκουμε στην κατηγορία των ανθρώπων που θα θέλαμε να μας «καταπιεί η γη» όταν βρισκόμαστε μπροστά σε κόσμο -και μάλιστα άγνωστο-, μπορούμε να δοκιμάσουμε κάποιες από τις παρακάτω «ασκήσεις θάρρους»:
Δοκιμάζουμε να πάρουμε τον λόγο σε συσκέψεις στη δουλειά ή σε κάποια συζήτηση με κόσμο.
Στη στάση του Μετρό ρωτάμε την ώρα ή ζητάμε πληροφορίες σχετικά με τα δρομολόγια.
Στα καταστήματα ρωτάμε τη γνώμη της πωλήτριας σχετικά με το ρούχο που δοκιμάζουμε.
Εξασκούμαστε στην «ντροπή», π.χ. αφήνοντας κάτι να πέσει κάτω με θόρυβο στο γραφείο.
Αν το φαγητό που παραγγείλαμε δεν μας ικανοποιεί, ζητάμε να μας φέρουν κάτι άλλο.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΝ κ. ΝΑΤΑΛΙΑ ΚΟΥΤΡΟΥΛΗ, MSc, ψυχολόγο υγείας, με εκπαίδευση στη Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία και τη Συμβουλευτική, διευθύντρια στο Κέντρο Εφαρμοσμένης Ψυχοθεραπείας και Συμβουλευτικής.
