https://permisospress.blogspot.com/2018/10/blog-post_70.html
Η Βοιωτία αποτέλεσε ιστορικά την στενή λωρίδα γης που συνέδεε την Νότια με την Βόρεια Ελλάδα. Ο κύριος οδικός άξονας της χώρας, η Νέα Εθνική Οδός, περνά πλέον από το ανατολικό τμήμα της Βοιωτίας, σε αντίθεση με την Παλαιά Εθνική Οδό η οποία διέτρεχε την Βοιωτία στο δυτικό της τμήμα. Η Παλαιά εθνική οδός, διαμέσου του Κιθαιρώνα, του Ελικώνα και του Παρνασσού, περνούσε μέσα από τα δύο αστικά κέντρα της Βοιωτίας, τη Θήβα και τη Λιβαδειά αλλά και πλησίον πολλών χωριών και κωμοπόλεων, 30 των αριθμό, που βρίσκονται χωροθετημένα στους πρόποδες του Ελικώνα, πέριξ των δύο πόλεων.
Η χωροθέτηση τόσων πολλών χωριών στον ορεινό όγκο του Ελικώνα, σε μεγάλο βαθμό ήταν αποτέλεσμα της ελονοσίας που ήταν ενδημική στην Βοιωτία για αιώνες, λόγω Κωπαίδας. Η αποξήρανση της λίμνης, άλλαξε την γεωγραφία της περιοχής και επέτρεψε την κάθοδο των κατοίκων της Βοιωτίας στον κάμπο. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να χαραχτούν νέοι δρόμοι, που παράκαμπταν τους παλιούς δρόμους και τα μονοπάτια που χρησιμοποιούνταν επί αιώνες. Η αστυφιλία και η αλλαγή της τοπικής οικονομίας, οδήγησαν σιγά σιγά στον μαρασμό αρκετών τοπικών κοινοτήτων της περιοχής, θέτοντας στη λήθη τα ιστορικά μονοπάτια.
Αφορμή αυτού του άρθρου αποτέλεσε η συνεχιζόμενη διαβούλευση του Ολοκληρωμένου Σχεδίου Χωρικής Ανάπτυξης στα πλαίσια του ΠΕΠ Στερεάς Ελλάδας 2014-2020. Σκοπός αυτού του άρθρου είναι να παραθέσω το όραμα μου για ένα διαφορετικό σχέδιο χωρικής ανάπτυξης της Βοιωτίας, μιας Περιφερειακής Ενότητας που έχει σημαντικές αναπτυξιακές δυνατότητες, οι οποίες μπορούν να μεγιστοποιηθούν, αν αναδειχθεί η περιοχή ως μονοπάτι ιστορίας και πολιτισμού. Από την εποχή του Ηρακλή και των Μινύων, πριν ακόμη και από τον Όμηρο, έως και την τελευταία μάχη του Εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα του 1821 στην Πέτρα και τη σφαγή του Διστόμου το 1944, για πάνω από 3.500 χρόνια τα μονοπάτια της Βοιωτίας αποτέλεσαν την κύρια οδό μέσα από την οποία γράφτηκε σχεδόν όλη η Ελληνική Ιστορία.
Τα σημεία αναφοράς της ιστορίας στη Βοιωτία είναι πολλά: Πλαταιές, Λεύκτρα, Τανάγρα, Θήβα, Θεσπιές, Άσκρη, Αλίαρτος, Πέτρα, Κορώνεια, Λιβαδειά, Χαιρώνεια, Ορχομενός, Στείρι, Δίστομο, Αράχωβα. Τα περισσότερα από αυτά βρίσκονται πάνω στον άξονα που συνέδεε την Αθήνα με τους Δελφούς, στο μονοπάτι που ενώνει το λίκνο του Δυτικού Πολιτισμού την Αθήνα, με το κέντρο του κόσμου, τους Δελφούς. Η ανάδειξη του μονοπατιού αυτού, που συνδέει την πλειονότητα των μνημείων της Βοιωτίας, αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση εργαλείου για το σχεδιασμό χωρικής στρατηγικής ανάπτυξης για τη Βοιωτία και την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας. Το Βοιωτικό μονοπάτι ιστορίας και πολιτισμού που προτείνω, μπορεί να αποτελέσει άξονα ανάπτυξης διοικητικών και παραγωγικών δραστηριοτήτων όχι μόνο για τη Βοιωτία αλλά για όλη την Π.ΣΤ.Ε., καθιστώντας εφικτή την χρηματοδότηση του από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Ταμείο Συνοχής.
Όσοι θεωρήσουν τα γραφόμενα μου ως ευχολόγιο, δεν έχουν παρά να αναλογιστούν την θετική αλληλεπίδραση που θα έχει για την ευρύτερη περιοχή και τις συνέργειες που θα δημιουργήσει η σύνδεση του Μονοπατιού Ιστορίας και Πολιτισμού της Βοιωτίας στον Ορχομενό με το «Τα Μονοπάτια της Ιστορίας – Διαδρομές Φύσης και Πολιτισμού» που ήδη υλοποιεί η Π.ΣΤ.Ε. με το Διάζωμα καθώς επίσης και η σύνδεση στους Δελφούς με το ήδη υπάρχον Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Μεγάλων Αποστάσεων Ε4 που διαμορφώθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση Ορεινής Πεζοπορίας (E.W.V.) και ξεκινάει από την Ισπανία και μέσω άλλων 7 ευρωπαϊκών χωρών καταλήγει στους Δελφούς. Το Βοιωτικό Μονοπάτι Ιστορίας και Πολιτισμού που προτείνω, θα συνδέσει τα άλλα δύο υπάρχοντα μονοπάτια μέσω του ιερού χώρου της Ελευσίνας με την Αθήνα, αποτελώντας μια μοναδική ιστορική και πολιτισμική βιωματική εμπειρία, που πολλοί θα ήθελαν να ζήσουν.
Το Βοιωτικό Μονοπάτι Ιστορίας και Πολιτισμού θα είναι ένα συνεχές μονοπάτι 180 χλμ, εκ των οποίων τα 116 εντός της Βοιωτίας, μέσω του οποίου θα μπορεί κάποιος να πάει από την Αθήνα στους Δελφούς σε 3-4 μέρες περπατώντας, πραγματοποιώντας παράλληλα τουλάχιστον δύο διανυκτερεύσεις στη Βοιωτία. Οι ήπιοι σχετικά χειμώνες της περιοχής, επιτρέπουν την απρόσκοπτη πρόσβαση των περιπατητών στο μονοπάτι για τουλάχιστον εννέα μήνες το χρόνο. Αυτά σε συνδυασμό με την συνεχή αύξηση του τουριστικού ρεύματος στην Αθήνα και στους Δελφούς τα τελευταία χρόνια, τις θετικές προοπτικές του εθνικού τουρισμού και την ανάγκη για την ανάδειξη νέων τουριστικών προορισμών στην χώρα, καθιστούν το Βοιωτικό μονοπάτι ιστορίας και πολιτισμού μια αναπτυξιακή ευκαιρία για τη Βοιωτία. Η υλοποίηση της πρότασης για το μονοπάτι πολιτισμού θα αυξήσει όπως είναι λογικό την επισκεψιμότητα σε όλον τον ορεινό όγκο του Ελικώνα και του Κιθαιρώνα που επί σειρά δεκαετιών έχουν παραμείνει εκτός των μεγάλων αναπτυξιακών έργων που έγιναν στην περιοχή, αποκαθιστώντας με τον τρόπο αυτό μια χρόνια αδικία. Η ήπια ανάπτυξη στον ορεινό όγκο που μοιράζεται μεταξύ των Δήμων Αλιάρτου, Θήβας και Λιβαδειάς θα αναδείξει τα μεγάλα ιστορικά κέντρα των τριών Δήμων (Θήβα, Λιβαδειά και Αλίαρτο) και τις ιστορικές περιοχές που έχουν μείνει αναλλοίωτες στον χρόνο (Πλαταιές, Λεύκτρα, Θεσπιές, Χαιρώνεια) δίνοντας τη δυνατότητα στους τουρίστες να έχουν μοναδικές βιωματικές εμπειρίες ενώ παράλληλα θα συμβάλλει στην επιπλέον αξιοποίηση τοπίων εξαιρετικού κάλλους όπως η κοιλάδα των Μουσών, οι πηγές της Κρύας, η Αρβανίτσα και ο ελαιώνας του Οσίου Λουκά, καλύπτοντας και τους τέσσερις βασικούς στρατηγικούς στόχους του Ολοκληρωμένου Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης των τριών Δήμων.
Πιο συγκεκριμένα η πρόταση μου για το Βοιωτικό Μονοπάτι Ιστορίας και Πολιτισμού:
1. Αναπτύσσει και διασφαλίζει την προσβασιμότητα στους αστικούς, ιστορικούς, πολιτιστικούς και περιβαλλοντικούς πόρους της περιοχής (ΣΣ-1) μέσα από εναλλακτικές διαδρομές όπως φαίνεται στον χάρτη 1.
2. Αναδεικνύει, προβάλει και βελτιώνει την ελκυστικότητα και τη βιώσιμη διαχείριση του πολιτιστικού και τουριστικού προϊόντος, της περιοχής παρέμβασης μέσα από την διάσταση του ιστορικού χρόνου (ΣΣ-2).
3. Βελτιώνει την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα της κοινωνικής ένταξης και της απασχολησιμότητας σε ημιορεινές μειονεκτικές περιοχές των τριών Δήμων (ΣΣ-3).
4. Στηρίζει και αναδεικνύει υφιστάμενες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες που σχετίζονται με τον οικοτουρισμό και την αγροδιατροφή όπως οινοποιεία, ενώ παράλληλα μπορεί να προσελκύσει νέες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν συνέργειες με υφιστάμενες ήδη δράσεις (ΣΣ-4).
Η χαρτογράφηση του μονοπατιού που ήταν ένα προσωπικό όνειρο έχει ξεκινήσει εδώ και έναν χρόνο σε συνεργασία με φίλους και συνεργάτες και έχει σχεδόν ολοκληρωθεί (χάρτης 1). Ήδη επεξεργαζόμαστε στοιχεία που έχουμε συλλέξει τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στην οριοθέτηση και στην σήμανση της ιστορικής διαδρομής, μιας διαδρομής που θα βγάλει την Βοιωτία από την αφάνεια και θα αναδείξει το φυσικό κάλλος της περιοχής, καθιστώντας την Βοιωτία έναν σημαντικό τουριστικό προορισμό υψηλής προστιθέμενης αξίας.
Τέλος θα ήθελα να τονίσω πως η υιοθέτηση της συγκεκριμένης πρότασης ολοκληρωμένου σχεδίου χωρικής ανάπτυξης για τους Δήμους Αλιάρτου, Θήβας και Λιβαδειάς στα πλαίσια του ΠΕΠ Στερεάς Ελλάδας 2014-20202, μπορεί να συνδυαστεί και με επιμέρους τυχόν προτάσεις αστικής ανάπλασης των τριών Δήμων τις οποίες θα συνδέει, θα αναδεικνύει αλλά πρωτίστως θα ενοποιεί.
Παναγιώτης Περγαντάς
Βιολόγος Επιχειρηματίας
Μέλος Μητρώου Στελεχών ΝΔ
