Η συμβολή της Ιεράς Μονής Οσίου Λουκά στην Ελληνική Επανάσταση του 1821 ήταν το θέμα της ομιλίας του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου που πραγματοποιήθηκε το απόγευμα στο Πνευματικό Κέντρο Ρουμελιωτών στο κέντρο της Αθήνας, στο πλαίσιο του εορτασμού της επετείου.
Η εκδήλωση ξεκίνησε με την προσφώνηση του προέδρου του Πνευματικού Κέντρου κ. Δημητρίου Κουτρούμπα, ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών και την παρουσίαση του προγράμματος από τον γενικό γραμματέα κ. Κωνσταντίνο Στεφανή, αντιστράτηγο της αστυνομίας.
Παρόντες ήταν ο Μητροπολίτης Θηβών και Λεβαδείας κ. Γεώργιος, πολιτευτές, ακαδημαϊκοί, κληρικοί και λαϊκοί.
Ο Αρχιεπίσκοπος συνεχάρη τους διοργανωτές για την εκδήλωση αυτή και αναφέρθηκε στην ιστορία της Μονής Οσίου Λουκά.
“Στην νότια πλευρά του φημισμένου Ελικώνα άρχισε να χτίζεται το Μοναστήρι του οσίου Λουκά, από τον ομώνυμο άγιο της Εκκλησίας κατά τα μέσα του 10ου αιώνα”, αναφέρει στην ομιλία του ο Αρχιεπίσκοπος και προσθέτει πως “η αρχιτεκτονική του, η διακόσμηση, τα ψηφιδωτά συνδέουν το μοναστηριακό συγκρότημα με την Κωνσταντινούπολη. Κατά την παράδοση κι άλλες μαρτυρίες κτήτορες του μοναστηριού υπήρξαν ο Ρωμανός ο Β΄ και ο Βασίλειος ο Βουλγαροκτόνος. Ο ιδρυτής της Μονής έγινε μοναχός σε νεαρή ηλικία στην Αθήνα, ασκήτεψε στην Κόρινθο, στην Βοιωτία, στη Φωκίδα και κατέληξε στο χώρο της σημερινής Μονής το έτος 947μ.Χ.”
Υπογράμμισε, επίσης, ο Αρχιεπίσκοπος πως “η ζωή του μοναστηριού από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα ταυτίζεται με την ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τους δύο πρώτους αιώνες της ύπαρξής της η μοναστηριακή κοινότητα αποτελούσε πηγή χριστιανικής πίστης και θείας ευλογίας”.
Μίλησε για τους περιηγητές που επισκέφθηκαν το Μοναστήρι, αλλά και τις λεηλατήσεις που υπέστη. Αναφέρθηκε στα πρόσωπα μοναχών και κληρικών που πρωτοστάτησαν στον αγώνα της Ελευθερίας.
“Μεγάλη υπηρεσία προσέφεραν εκείνοι που φρόντιζαν τα ποίμνια και τ’ άλλα ζώα, καλλιεργούσαν τους αγρούς, συγκέντρωναν τροφές και τροφοδοτούσαν τους αγωνιστές ή κατά διαταγή του Οδυσσέα απομάκρυναν τα ζώα από τους δρόμους, απ’ όπου επρόκειτο να περάσουν τα τουρκικά στίφη για να μη μπορούν αν εφοδιασθούν”.
Μεγάλη ήταν η συμβολή της Μονής στον αγώνα με την συμπαράσταση και παροχή κάθε υλική βοήθειας.
Η Μονή διέτρεφε τους αρχηγούς και υπαρχηγούς, το προσωπικό τους και τα άλογα. Χορηγούσε χρήματα στη Διοίκηση και άφθονες τροφές στα στρατεύματα που διέρχονταν απ’ αυτήν ή στρατοπέδευαν στον Παρνασσό και τον Ελικώνα.
Από το 1823, αφ’ ότου ο Περκοφτσάλης έκαψε όλα τα γύρω χωριά, δεν ευρίσκοντο τρόφιμα παρά μόνο στις κρύπτες και τα όρη.
Ενδεικτικά θα αναφέρουμε μερικά έγγραφα και αποδείξεις που δίνουν μία εικόνα της τότε πραγματικότητας. Το 1821 με την έναρξη της επανάστασης διέτρεφε όλο τον υπό τον Διάκον στρατόν.
Στις 14 Φεβρουαρίου 1821 έδωσε στην εφορία της Λειβαδιάς 300 γρόσια για την προετοιμασία του αγώνα. Το 1823 από 10 Σεπτεμβρίου μέχρι 8 Νοεμβρίου 191 οκάδες λάδι.
Το 1824 προς τον στρατηγό Οδυσσέα Ανδρούτσο και το στρατό του έδωσε 71 οκάδες λάδι. Το ίδιο έτος στον στρατηγό Οδυσσέα για τις ανάγκες του στρατού χιλιάδες οκάδες σίτο, κριθάρι, αίγες και πρόβατα, οίνο, τυρί, ελιές.
Σε άλλες δυνάμεις στο Δίστομο στις 11 Μαρτίου του ίδιου έτους άρτο, αίγας και πρόβατα.
Ολοκλήρωσε την ομιλία του ο Αρχιεπίσκοπος με την αναφορά στην επίσκεψη του Όθωνα στη Μονή Οσίου Λουκά.
“Ο βασιλιάς θαύμασε το ναό και επήνεσε την ανδρεία των αγωνιστών. Αφού διηγήθηκαν στον Βασιλιά την στήριξή τους στην Ελληνική Επανάσταση και τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν εκείνη την περίοδο, ο Όθωνας υποσχέθηκε πως μόλις επιστρέψει στην Αθήνα θα φροντίσει υπέρ της Μονής. Πέρασε πολύς καιρός, αλλά δεν έγινε τίποτε, και επειδή οι μοναχοί δεν πίστευαν ότι οι βασιλείς παραβαίνουν τις υποσχέσεις τους ανέμεναν με ακράδαντη ελπίδα την εκπλήρωση των λόγων του βασιλιά. Και όμως και τούτο είναι δυνατόν. Και οι βασιλείς, αλλά και όσοι ανεβαίνουν ψηλά ξεχνούν τις υποσχέσεις τους.”
Αμέσως μετά ακολούθησε χορευτικό πρόγραμμα από την χορευτική ομάδα του Πολιτιστικού Ομίλου Φοιτητών του Πανεπιστημίου Αθηνών.
