Στην προσωπική ή την επαγγελματική ζωή σου ζωή, ίσως να έχεις συναντήσει ή συναναστραφεί με ανθρώπους τους οποίους βρήκες δύσκολο να επικοινωνήσεις, να συνεργαστείς ή να νιώσεις άνετα.
Ο καθένας από εμάς έχει βέβαια δυνατά κι αδύναμα σημεία, και κανείς δεν είναι τέλειος. Κάποιοι όμως άνθρωποι φαίνεται πως προκαλούν περισσότερη ένταση στο περιβάλλον τους απ’το μέσο όρο και έτσι εμποδίζεται η αποτελεσματική επικοινωνία.
Οι εχθρικοί: Αντιδρούν έντονα, συχνά εκρηκτικά, είναι σαρκαστικοί και καχύποπτοι και δεν τους αρέσει να είναι «λάθος». Εάν υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι στον εργασιακό σου χώρο, είναι πιθανό να μην είναι συνεργάσιμοι και να βιάζονται να ρίξουν το φταίξιμο στους άλλους. Πέρα από την άμεση έκφραση της εχθρικότητας τους ( μέσω προσβολών ή λεκτικής κακοποίησης), συχνά την εκφράζουν και παθητικά, μη εμφανή τρόπο, για παράδειγμα , καθυστερώντας την ανταπόκριση τους σε σ’ένα σημαντικό αίτημα που τους έγινε.
Οι ευαίσθητοι στην απόρριψη: Πάντα ψάχνονται για παρεξηγήσεις, πραγματικές ή φανταστικές πιστεύοντας ότι γίνονται εκ προθέσεως. Ερμηνεύουν τη συμπεριφορά των άλλων απέναντι τους αρνητικά, πιστεύοντας ότι οι άλλοι δεν τους σέβονται ή δεν τους συμπαθούν. Είναι μάλλον δύσκολο να συνεργάζεται κανείς μαζί τους γιατί θα πρέπει να είναι εξαιρετικά προσεκτικός ώστε να μην κάνει τίποτα το οποίο θα μπορούσε να θεωρηθεί έλλειψη σεβασμού ή απόρριψη.
Οι αρνητικοί: Εκδηλώνουν άγχος, απαισιοδοξία, αρνητισμό, προβάλλουν εμπόδια και απορρίπτουν τις ιδέες των άλλων. Υπερβάλλουν όσα θα μπορούσαν να ειδωθούν ως μικρές δυσκολίες. Παρουσιάζονται ως απαιτητικοί κι ανησυχούν για τα πάντα νομίζοντας ότι προσπαθούν να βοηθήσουν κι όχι να δημιουργήσουν πρόβλημα. Επικεντρώνονται στο τι μπορεί να πάει στραβά, στο γιατί δεν μπορεί να υλοποιηθεί κάτι και διαρκώς διαφωνούν με τις ιδέες των άλλων.
Οι εγωιστές: Βάζουν προτεραιότητα στα δικά τους συμφέροντα και βρίσκουν ανέφικτο το να συμβιβαστούν, επιμένοντας ότι είναι πάντα σωστοί. Παίρνουν τα πάντα προσωπικά κι αυτό που τους κάνει δύσκολους είναι οι υπερβολικές απαιτήσεις τους μαζί με την ανικανότητα τους να συμβιβαστούν. Συχνά χάνουν τον έλεγχο κι ερμηνεύουν προσπάθειες για συζήτηση ενός προβλήματος ως ένδειξη ότι τους κατηγορείς.
Οι παραπάνω κατηγορίες δεν περιγράφουν εξαντλητικά κάθε « δύσκολο άνθρωπο» που θα συναντήσει κανείς. Είναι απλώς μια προσπάθεια να γίνουν πιο συγκεκριμένες κάποιες συμπεριφορές που μπορεί να προκαλούν προβλήματα στις συναναστροφές μας.
Εάν λοιπόν δυσκολεύεσαι στην επικοινωνία σου με κάποιους ανθρώπους λόγω της συμπεριφοράς τους, δοκίμασε να:
Μην μπείς στον πειρασμό να τους κρίνεις. Εάν και είναι δύσκολο να δείς με κατανόηση κάποιον ο οποίος σε δυσκολεύει, οι αρνητικές σου εντυπώσεις ίσως δημιουργήσουν μεγαλύτερη ένταση στην ήδη προβληματική επικοινωνία, μέσω της γλώσσας του σώματος, του τόνου της φωνής σου ή όλων όσων θα πείς. Η αυξημένα εχθρική ατμόσφαιρα σίγουρα δε θα λύσει το πρόβλημα, οπότε προσπάθησε να ελέγξεις τις σκέψεις που θα σε έβαζαν σε φόρμα επίθεσης.
Προσπάθησε να τους κατανοήσεις, διατηρώντας ταυτόχρονα τα όρια σου. Η απόπειρα να κατανοήσεις από που μπορεί αν προέρχεται η συμπεριφορά τους, θα θα σε βοηθήσει να υλοποιήσεις το πρώτο βήμα το οποίο αναφέραμε δημιουργώντας κατ’επέκταση περισσότερη ηρεμία για σένα. Η κατανόηση και η αποδοχή της δυσκολίας που μπορεί ν’αντιμετωπίζουν δε σημαίνει ότι θα πρέπει να θυσιάσεις τα δικά σου όρια και ανάγκες. Αντίθετα, όσο εξομαλύνεται η επικοινωνία, θα είσαι σε θέση να τα διεκδικήσεις και να τα εκπληρώσεις καλύτερα.
Συμβιβάσου με την ιδέα ότι είναι απίθανο ν’αλλάξουν. Συχνά διαιωνίζουμε τον κύκλο μιας αρνητικής επικοινωνίας, πιστεύοντας ότι θα πείσουμε τον άλλο ότι η συμπεριφορά του είναι προβληματική και θα πρέπει ν’αλλάξει. Η προσπάθεια αυτή δημιουργεί μεγαλύτερη ένταση κι απογοήτευση στην καθημερινότητα μας μιας και είναι εξαιρετικά δύσκολο να μεταμορφώσουμε τη συμπεριφορά ενός άλλου ανθρώπου.
Ρύθμισε τη δική σου συναισθηματική αντίδραση. Όπως είπαμε, δεν είναι εφικτό ή σκόπιμο να ελέγξουμε τη συμπεριφορά των άλλων. Μπορούμε όμως να ελέγξουμε τη δική μας αντίδραση έτσι ώστε να μην οξυνθεί μια διαμάχη. Εάν για παράδειγμα, αντιδράς κι εσύ έντονα α) θα βρίσκεις τον εαυτό σου μέσα σε διαρκείς συγκρούσεις β) θα προσελκύεις περισσότερες συγκρούσεις ή αρνητικά σχόλια από τους ανθρώπους με τους οποίους δυσκολεύεσαι, επειδή θα ξέρουν ότι θα πάρουν από σένα μια αντίδραση, όμοια με τη δική τους. Για να σπάσεις τον κύκλο της αρνητικής επικοινωνίας, απλώς ρύθμισε την ένταση των δικών σου αντιδράσεων απέναντι τους. Ο κύκλος δε θα μπορεί πια να ολοκληρωθεί γιατί ένα από τα κομμάτια που τον δημιουργούν (εσύ) θ’αρνείται να ενταχθεί.
Πρακτικά, εάν κάποιος σε προκαλεί ανοιχτά ή κάνει ένα αρνητικό σχόλιο για σένα ή τη δουλειά σου, δοκίμασε ν’ακολουθήσεις τα παρακάτω βήματα:
Α) Στρέψε την προσοχή στα δικά σου συναισθήματα και σκέψεις. Για παράδειγμα, εάν το σχόλιο είναι : « Δεν έχω δεί πιο βαρετή παρουσίαση από τη δική σου», θα μπορούσες ν’απαντήσεις κάτι σαν « Με εκπλήσσει που το λές αυτό γιατι η παρουσίαση ήταν σημαντική για μένα και ταυτόχρονα απογοητεύομαι που δεν μετάδωσε το ενδιαφέρον που ήταν απαραίτητο». Μια τέτοια απάντηση, είναι πιο πιθανό ν’αφοπλίσει τον επιτιθέμενο και να τον κάνει να υποχωρήσει. Ταυτόχρονα, αντί να εσωτερικεύσεις την κριτική που σου έγινε και να την αφήσεις να σε επηρεάσει, επικεντρώνεσαι στην αντίδραση σου.
Β) Απάντησε με έναν μη κριτικό τρόπο και τόνο, απλώς παρατηρώντας ένα γεγονός (όπως παραπάνω). Όταν αισθανόμαστε ότι μας επιτίθενται , περνάμε στην αντεπίθεση κι έτσι η διαμάχη κορυφώνεται. Όταν όμως απλά παρατηρούμε κάτι, χωρίς να κρίνουμε, ο άλλος δεν μπορεί να συνεχίσει να επιτίθεται.
Γράφει η Μαρία Μεραμβελιωτάκη
Σύμβουλος Ψυχολόγος (www.happymind.gr )
