Σίγουρα θα έχετε ακούσει να λένε ότι το μεγαλύτερο παιδί σε μια οικογένεια τείνει να είναι πολύ υπεύθυνο, ενώ τα παιδιά που δεν έχουν αδέλφια είναι πολύ πιθανό να είναι εγωιστές και απαιτητικοί. Αυτά είναι απλώς στερεότυπα, ή ισχύει πραγματικά ότι η σειρά της γέννησης μας μπορεί να διαμορφώσει την προσωπικότητά μας;
Αποφασίσαμε να βρούμε την απάντηση σε αυτή την ενδιαφέρουσα ερώτηση.
Η θεωρία της σειράς γέννησης ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του 1920 με τον Alfred Adler, φίλο και συνάδελφο του ψυχολόγου Σίγκμουντ Φρόιντ. Ο Adler πίστευε ότι η σειρά με την οποία γεννιόμαστε σε μια οικογένεια επηρεάζει εγγενώς την προσωπικότητά μας.
Το πρωτότοκο (μεγαλύτερο) παιδί. Σύμφωνα με τον Adler, το μεγαλύτερο παιδί τείνει να είναι συντηρητικό, δυναμικό, και έχει προδιάθεση προς την ηγεσία. Επειδή συχνά αναλαμβάνουν την ευθύνη για τα μικρότερα αδέρφια τους, τα πρωτότοκα παιδιά μεγαλώνουν έτσι ώστε να φροντίζουν και να νοιάζονται για τους άλλους, είναι περισσότερο πρόθυμοι να γίνουν γονείς, και είναι πιο πιθανό να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες.
Το δεύτερο (μεσαίο) παιδί. Μιας και ο μεγαλύτερος αδελφός ή αδελφή έχει «στρώσει το δρόμο» για το δεύτερο παιδί, συχνά αγωνίζονται να ξεπεράσουν τα μεγαλύτερα αδέλφια τους. Ο ρυθμός ανάπτυξης είναι υψηλότερος. Τα μεσαία παιδιά μιας οικογένειας συχνά τείνουν να είναι φιλόδοξα, αλλά είναι σπάνια εγωιστές. Επίσης, είναι πιο πιθανό να θέσουν αδικαιολόγητα υψηλούς στόχους για τον εαυτό τους. Αυτό αυξάνει τον αριθμό των αποτυχιών τους, ωστόσο, το να γνωρίζουν πώς να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες της ζωής είναι αυτό που τους κάνει πιο δυνατούς.
Το τελευταίο παιδί που γεννιέται (το μικρότερο). Κατά κανόνα, το μικρότερο παιδί λαμβάνει πολλή φροντίδα και προσοχή από τους γονείς, ακόμη και από τα μεγαλύτερα αδέλφια. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο μπορεί να αισθάνονται λιγότερο έμπειροι και ανεξάρτητοι. Ωστόσο, τα μικρότερα παιδιά συνήθως έχουν υψηλό κίνητρο για να ξεπεράσουν τα μεγαλύτερα αδέρφια τους. Πολύ συχνά πετυχαίνουν και αποκτούν αναγνώριση στον τομέα της προτίμησής τους. Γίνονται οι ταχύτεροι αθλητές, οι καλύτεροι μουσικοί, ή οι πιο ταλαντούχοι καλλιτέχνες. Τα μικρότερα παιδιά σε μια οικογένεια τείνουν να είναι πολύ κοινωνικά, αν και είναι πιθανό να είναι πιο ανεύθυνα και επιπόλαια από ό,τι τα μεγαλύτερα παιδιά.
Το μοναχοπαίδι. Χωρίς καθόλου αδέλφια για να ανταγωνιστούν, τα μοναχοπαίδια συχνά ανταγωνίζονται τον πατέρα τους. Δέχονται υπερβολικό χάιδεμα από τους γονείς τους, και αναμένουν φροντίδα και προστασία από όλους τους άλλους. Η εξάρτηση και ο εγωκεντρισμός είναι τα βασικά χαρακτηριστικά αυτού του τρόπου ζωής. Τα μοναχοπαίδια συχνά δυσκολεύονται να αλληλεπιδρούν με συνομήλικες. Πολλά παιδιά που δεν έχουν αδέλφια γίνονται τελειομανείς, και τείνουν να πετυχαίνουν τους στόχους τους με κάθε τρόπο.
Πως επηρεάζει την ευφυΐα;
Η θεωρία που λέει ότι η σειρά με την οποία εσείς και τα αδέλφια σας έχουν γεννηθεί έχει αντίκτυπο στην προσωπικότητα και το επίπεδο του IQ σας, έχει γίνει πολύ δημοφιλής πρόσφατα. Ωστόσο, έχει δημιουργήσει και ένα μεγάλο χάσμα ανάμεσα στους ερευνητές. Κάποιοι απορρίπτουν τη θεωρία εντελώς, ενώ άλλοι είναι πεπεισμένοι ότι η σειρά γέννησης διαδραματίζει έναν κρίσιμο ρόλο.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Λειψίας και του Πανεπιστήμιου Johannes Gutenberg του Mainz (και τα δύο στη Γερμανία) μελέτησε πάνω από 20.000 ενήλικες από τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γερμανία. Σε αυτή τη μελέτη , συνέκριναν αδέλφια μέσα σε μια οικογένεια και τη σειρά γέννησης τους.
Διαπίστωσαν ότι τα μεγαλύτερα παιδιά δείχνουν γενικά υψηλότερες επιδόσεις στα τεστ νοημοσύνης. Ωστόσο, οι επιστήμονες δεν βρήκαν ότι η σειρά γέννησης επηρεάζει τη συναισθηματική σταθερότητα και τη φαντασία.
Πως επηρεάζει την προσωπικότητα του ατόμου;
Μια άλλη μελέτη παρείχε περισσότερες ενδείξεις ότι η σειρά γέννησης επηρεάζει την προσωπικότητα του ατόμου. Οι ερευνητές ανέλυσαν τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας 377.000 μαθητών γυμνασίου στις ΗΠΑ.
Αυτό που βρήκαν είναι ότι τα πρωτότοκα παιδιά τείνουν γενικά να είναι πιο ειλικρινή και κυριαρχικά. Ωστόσο, είναι επίσης λιγότερο κοινωνικά και λιγότερο ανθεκτικά στο στρες. Τα μεσαία παιδιά τείνουν να είναι πιο ευσυνείδητα και επιμελή. Τα μικρότερα παιδιά σε μια οικογένεια είναι πιο πιθανό να είναι ανοικτά και κοινωνικά. Τα παιδιά που δεν έχουν αδέλφια συχνά είναι νευρικά, αλλά είναι επίσης αρκετά εξωστρεφή και κοινωνικά.
Η σειρά γέννησης είναι τόσο σημαντική;
Αλλά πρέπει να παραδεχτούμε ότι τα αποτελέσματα αυτών των μελετών έχουν μια σειρά από ανακρίβειες. Η έρευνα δεν λαμβάνει υπόψη σημαντικούς κοινωνικούς παράγοντες όπως η εθνικότητα, η εκπαίδευση, η καλή οικονομική κατάσταση των γονέων, και τις σχέσεις μέσα σε μια οικογένεια. Ενώ η σειρά γέννησης μπορεί να έχει κάποια επίδραση στην προσωπικότητα ή την ευφυΐα ενός ατόμου, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι σχέσεις γονιού-παιδιού και η ανατροφή των παιδιών είναι πολύ πιο σημαντικοί παράγοντες στη διαμόρφωση της ζωής τους ως άτομα.
